تحولات المپیک از دوران باستان تاکنون/ توسعه صلح جهانی با ورزش همگانی

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ام ویک)، المپیک باستان پیش از عصر طلایی یونان شکل گرفت و از ۷۷۶ سال قبل از میلاد مسیح، شروع شد و تا ۳۹۳ سال پس از میلاد مسیح (نزدیک به ۱۲۰۰ سال) ادامه داشت، این بازی‌ها یک روز طول می‌کشید و فقط شامل مسابقه‌ی دو به مسافت طول استادیوم بود اما بعدها در سال ۶۰۰ قبل از میلاد، بازی‌ها پنج روز به طول انجامید و شامل رشته‌های مشت‌زنی، ارابه‌رانی چهار اسبه، پنتاتلون یا پنج‌گانه (شامل دوی ۲۰۰ متر، پرش طول، پرتاب نیزه، پرتاب دیسک و کُشتی)، دویدن با لباس رزم( سپروکلاه خود و …) و پانکراشن (ترکیبی از کشتی و مشت‌زنی) بود، در حالی‌که اکنون بازی‌های المپیک طی ۱۵ روز برگزار می‌شود، در المپیک باستان برای برنده‌ی مسابقه جشن می‌گرفتند و تاجی از برگ زیتون به وی اهداء می‌شد، اما در بازی‌های نوین برنده نشان دریافت می‌کرد که به مرور زمان در سومین دوره بازی‌های نوین، هر سه ورزشکار برتر مدال دریافت کردند.

معرفی جنبش المپیک

جنبش المپیک نخستین‌بار توسط یک معلم تعلیم و تربیت از کشور فرانسه به نام «پیر دو فردی بارون دوکوبرتن» در سال ۱۸۹۲ میلادی با پیشنهاد احیاء بازی‌های المپیک مطرح شد. وی در اول ژانویه سال ۱۸۶۳ میلادی در شهر پاریس کشور فرانسه به دنیا آمد و خیلی زود به ادبیات، تاریخ، جامعه‌شناسی و مسائل تربیتی علاقه‌مند شد و بر دیدگاه خود در تحول تربیتی و آرزوی احیای بازی‌های المپیک به‌صورت امروزی متمرکز شد. بازی‌های المپیک و بنیان‌گذاری جنبش المپیک مدیون تعهد کوبرتن است.

کوبرتن در آن زمان با همکاری و همفکری تعدادی از دوستان نزدیک خود برای سازماندهی و تداوم این جنبش، کمیته بین‌المللی المپیک را تاسیس کرد و از سال ۱۸۹۶ تا سال ۱۹۲۵ میلادی خود ریاست آن را به عهده گرفت و وقتی از مسئولیت کنار رفت، عنوان ریاست افتخاری بازی‌های المپیک به او اعطا شد. مکان کنونی کمیته بین‌المللی المپیک شهر لوزان در کشور سوئیس است. پیردو کوبرتن در دوم سپتامبر سال ۱۹۳۷ میلادی در ژنو سوئیس درگذشت اما بر اساس وصیت وی، قلب او را در المپیا، شهری در کشور یونان مدفون کردند. وی معتقد بود المپیا که نخستین مکان برپایی المپیک باستان است، مهد دوستی، صلح و آرامش بوده و این مکان اکنون مقر آکادمی بین‌المللی المپیک نیز در نظر گرفته شده است.

اصول زیربنایی المپیزم (فلسفه المپیک)

المپیک نوین به تدریج همراه جنبش المپیک رشد و توسعه یافت. اکنون المپیزم اصول زیربنایی «منشور المپیک» است که کتاب قانون کمیته بین‌المللی المپیک محسوب می‌شود، در بخشی از این کتاب آمده است که «المپیزم فلسفه زندگی است»، «تعالی بخشیدن و ترکیب هماهنگ ویژگی‌های جسمانی، اراده و عقل است»، المپیزم با آمیختن ورزش، فرهنگ و تعلیم و تربیت در پی خَلق روشی از زندگی است که مبتنی بر لذت تلاش، ارزش‌های تربیتی، سرمشق‌های خوب، مسئولیت اجتماعی و احترام گذاشتن به اصول جهانی زیربنایی اخلاق است.

هدف المپیزم، «قرار دادن ورزش در خدمت شکوفایی هماهنگ نوع بشر، در ارتقای جامعه ایمن و علاقه‌مند به حفظ مقام انسان است»، جنبش المپیک پنج قاره را دربر می‌گیرد و با گرد هم آوردن ورزشکاران جهان در جشنواره بزرگ ورزش‌ها، نماد آن یعنی پنج حلقه‌ی در هم بافته محقق می‌شود، پرداختن به ورزش حقی انسانی است و هرگونه تبعیض نسبت به یک کشور یا یک شخص در زمین مسابقه با دلایل نژادی، مذهبی، سیاسی، جنسیتی و مانند آن، با ارزش‌ها و اصول جنبش المپیک مغایر است. همچنین احترام به محیط زیست، برابری شرایط ورزش زنان و مردان، همبستگی اجتماعی و اتحاد میان ورزش، تعلیم و تربیت و فرهنگ، از دیگر این اصول است.

تولد کمیته بین‌المللی المپیک و اولین حضور ایران

در همایش ۲۳ ژوئن سال ۱۸۹۴ میلادی و در دانشگاه سوربن پاریس،  نمایندگان جنبش المپیک از جمله کوبرتن علاوه‌بر تصمیم مجدد برپایی بازی‌های المپیک به شکل نوین، موافقت خود را برای تاسیس «کمیته بین‌المللی المپیک» اعلام کردند. این کمیته قلب نهضت المپیک را تشکیل می‌دهد که کار حل‌وفصل مشکلات، تصمیم‌گیری‌های حیاتی مانند انتخاب میزبان مسابقات و برنامه‌ریزی‌های کلان برای المپیک، بر عهده این کمیته است. در همین راستا اولین دوره بازی‌های المپیک نوین، دو سال پس از تشکیل کمیته بین‌المللی المپیک در سال ۱۸۹۶ در شهر آتن کشور یونان برگزار شد.

اولین حضور ایران پس از عضویت در کمیته بین‌المللی المپیک در سال ۱۹۴۷ به عنوان کمیته ملی المپیک ایران، در بازی های المپیک ۱۹۴۸ لندن بود، تحول جنبش المپیک در قرن‌های ۲۰ و ۲۱ منجر به تغییرات متعددی در مسابقات ورزشی شد، همچون ایجاد بازی‌های المپیک زمستانی برای ورزش‌های برفی و یخی، بازی‌های پاراالمپیک برای ورزشکاران معلول، بازی‌های المپیک جوانان برای ورزشکاران ۱۴ تا ۱۸ ساله بر استقبال جهانی از مسابقات المپیک افزود، دوره گردش المپیک زمستانی نیز مانند المپیک تابستانی و پاراالمپیک چهارساله است، به‌عبارتی فاصله بین برگزاری المپیک زمستانی و تابستانی، دو سال است.

چه ورزش‌هایی در المپیک وجود دارد؟

المپیک در ابتدا تنها شامل مسابقه دوندگی بود اما بعد از گذشت چند سال مسابقات کشتی، اسب‌دوانی و ارابه‌رانی، پرتاب دیسک، پنجگانه باستانی، بوکس و پرش هم به آن اضافه شد، ورزشکارانی که به‌صورت شخصی در المپیک شرکت می‌کردند، متشکل از افرادی بودند که ثروت و وقت کافی داشتند که به تمرین ورزشی بپردازند، تمرکز اصلی مسابقات المپیک روی ویژگی‌های مردانه مانند قدرت، مهارت و ورزیدگی پایه‌گذاری شده بود.

در حال حاضر رشته‌های بسکتبال ۳×۳، تیراندازی با کمان، ژیمناستیک هنری، شنای موزون، بدمینتون، بیس‌بال و سافت‌بال، بسکتبال، والیبال ساحلی، بوکس، قایقرانی اسلالوم، قایقرانی سرعت، دوچرخه‌سواری BMX، دوچرخه‌سواری کوهستان، دوچرخه‌سواری پیست، دوچرخه‌سواری جاده، شیرجه، سوارکاری، شمشیربازی، فوتبال، گلف، هندبال، هاکی، جودو، کاراته، شنای ماراتن، سه‌گانه مدرن ژیمناستیک موزون، روئینگ، راگبی هفت نفره، کشتی‌رانی Sailing، تیراندازی، اسکیت‌بورد، سنگ‌نوردی ورزشی، موج‌سواری، شنا، تنیس روی میز، تکواندو، تنیس، ژیمناستیک ترامپولین، ورزش‌های پنج‌گانه Modern pentathlon، والیبال، واترپولو، وزنه‌برداری، کشتی و دوومیدانی، در المپیک حضور دارند.

عضویت کشورها در بازی‌های المپیک

در حال حاضر بیش از ۲۰۰ کشور در رقابت‌های المپیک شرکت می‌کنند، کمیته بین‌المللی المپیک برخلاف دیگر سازمان‌های بین‌المللی، به کشورهایی که دارای استقلال سیاسی نیستند نیز اجازه شرکت در رقابت‌های المپیک را می‌دهد، در نتیجه بسیاری از مستعمرات و کشورهای غیرمستقل اجازه دارند تا تیم‌ها و ورزشکاران خاص خود را روانه مسابقات المپیک کنند، حتی اگر این ورزشکاران دارای شهروندی یک کشور دیگر عضو کمیته المپیک باشند.

سرزمین‌هایی همچون پورتوریکو، برمودا و هنگ‌کنگ، نمونه‌های بارز این مسئله هستند که تمام آن‌ها به‌صورت قانونی بخشی از یک کشور دیگر هستند اما به‌صورت کشورهایی مستقل در این رقابت‌ها شرکت می‌کنند. همچنین از سال ۱۹۸۰ تایوان تحت عنوان «چین‌تایپه» و تحت پرچمی که کمیته بین‌المللی المپیک طراحی کرد، در این رقابت‌ها شرکت می‌کند. پیش از این سال، جمهوری خلق چین به بهانه آن‌که تایوان تحت عنوان «جمهوری چین» در این رقابت‌ها شرکت می‌کرد، از شرکت در این رقابت‌ها امتناع می‌کرد که با تدبیر کمیته بین‌المللی المپیک این مساله حل شد، همچنین کمیته بین‌المللی المپیک در ۹ فوریه سال ۲۰۰۶، جمهوری جزایر مارشال را به رسمیت شناخت و این سرزمین نیز توانست در المپیک ۲۰۰۸ پکن شرکت کند.

موانع برگزاری المپیک از جنگ تا تحریم

جنگ
علی‌رغم آنچه کوبرتین امید داشت، المپیک نتوانست مانع از وقوع جنگ شود و به‌خاطر جنگ، سه المپیاد بدون برگزاری مسابقات المپیک سپری شد؛ المپیک ۱۹۱۶ به خاطر جنگ جهانی اول و رقابت‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۴۴ نیز به دلیل جنگ جهانی دوم برگزار نشد، همچنین کشورهای پیروز جنگ جهانی اول مانع از حضور کشورهای مغلوب در المپیک ۱۹۲۰ شدند.

کشتار مونیخ
حین برگزاری بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۷۲ در مونیخ (آلمان‌غربی)، ۱۱ عضو تیم المپیک رژیم اسرائیل، توسط گروهی از سربازان انتقامجوی فلسطینی تحت عنوان سازمان سپتامبر سیاه، گروگان گرفته شدند، طی یک حمله‌ی آزادسازی نافرجام توسط پلیس آلمان‌غربی ۹ نفر از ورزشکاران رژیم اسرائیل، یک پلیس و ۵ نفر از گروگان‌گیران توسط گلوله‌های پلیس آلمان‌غربی کشته شدند. از آن واقعهٔ آزادسازی نافرجام به نام “کشتار مونیخ” یاد می‌شود.

تروریسم
در زمان بازی‌های المپیک تابستانی سال ۱۹۹۶ در آتلانتا، جورجیا، ایالات متحده، انفجار بمبی در پارک سنتینال باعث کشته شدن ۲ نفر و زخمی شدن بیش‌از صد نفر شد، گفته می‌شود بمبگذار اریک رابرت رودلف بوده ‌است که اکنون در فلورنس در حبس ابد به‌سر می‌برد. همچنین المپیک زمستانی ۲۰۰۲ در شهر سالت‌لیک ایالت یوتا در ایالات متحده آمریکا، اولین سری از بازی‌های المپیک زمستانی بود که پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ برگزار شد، از آن زمان تاکنون شرایط امنیتی سختی بر روی بازی‌های المپیک اعمال می‌شود تا از فعالیت‌های تروریستی احتمالی جلوگیری شود.

سیاست
چالش‌های سیاسی نیز در چند مورد در بازی‌های المپیک اختلال ایجاد کرد که اولین آن‌ها در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۳۶ در برلین رخ داد. حزب نازی آلمان از این بازی‌ها به‌عنوان حربه تبلیغاتی خود استفاده کرد، علاوه‌بر آن اتحاد جماهیر شوروی که تا بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۵۲ در هلسینکی در این بازی‌ها شرکت نکرده بود، در عوض بازی‌های بین‌المللی به نام اسپارتاکاید را از سال ۱۹۲۸ به راه انداخته بود، بسیاری از ورزشکاران عضو اتحادیه‌های کارگری یا احزاب کمونیست یا هواداران آن‌ها بازی‌های المپیک را تحریم کرده یا از حضور در آن منع می‌شدند و در عوض در بازی‌های اسپارتاکاید شرکت می‌کردند.

ماجرای سیاسی دیگری که در مقیاس کوچک‌تری اتفاق افتاد، مربوط یه بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۶۸ در مکزیکوسیتی است. دو ورزشکار آمریکایی رشته دو و میدانی به نام‌های “تامی اسمیت” و “جان کارلوس” به‌خاطر پیروزی در مسابقات دو ۲۰۰ متر به نشانه جنبش حمایت از حقوق سیاهان، سلام نظامی با مشت‌های گره‌خورده دادند؛ در پاسخ، رئیس کمیته بین‌المللی المپیک از کمیته ملی المپیک ایالات متحده آمریکا خواست که این دو ورزشکار را به کشورشان باز گرداند و گرنه تیم دوومیدانی این کشور را اخراج خواهد کرد، مقامات ورزشی آمریکایی نیز ناگزیر آن دو را به کشور بازگرداندند.

در همین راستا آفریقای جنوبی هم از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۹۲ به دلیل مخالفت برخی از کشورها با سیاست آپارتاید در این کشور، از حضور در بازی‌های المپیک محروم شده بود، همچنین در سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۲ حضور ورزشکاران اهل کشور افغانستان در المپیک و میدان‌های جهانی و آسیایی، به حالت تعلیق درآمد که پس از سقوط رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ افغانستان دوباره در بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۴ حضور یافت.

تحریم
به‌دلیل سرکوب شورش مجارستانی‌ها توسط پیمان ورشو، کشورهای هلند، اسپانیا و سوییس المپیک ملبورن ۱۹۵۶ را تحریم کردند. کشورهای کامبوج، مصر، عراق و لبنان نیز به‌دلیل بحران کانال سوئز این بازی‌ها را تحریم کردند. در سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ جمع کثیری از کشورهای آفریقایی برای محروم کردن آفریقای جنوبی، رودزیا و نیوزیلند تهدید به تحریم بازی‌ها کردند اما کمیته بین‌المللی المپیک ۱۹۷۶ اقدامی نکرد، در همین راستا با شروع بازی‌ها کشورهای تهدیدکننده تیم‌های خود را به کشورشان بازگرداندند و با ورزشکارانی که به اجبار دولت‌های‌شان مجبور به ترک دهکده المپیک بودند، همدردی کردند اما در خارج از آفریقا با این حرکت دولت‌ها به سردی برخورد شد.

همچنین در سال ۱۹۷۶ به‌دلیل فشارهایی که از سوی جمهوری خلق چین اعمال شد، کانادا به تیم اعزامی از جمهوری چین(تایوان) اعلام کرد که این تیم نمی‌تواند تحت نام «جمهوری چین» در المپیک تابستانی مونترال بازی کند. با این‌حال توافق شد که تایوان از پرچم و سرود ملی جمهوری خلق چین استفاده کند، تایوان مخالفت کرد و تا المپیک لس‌آنجلس در سال ۱۹۸۴ در این بازی‌ها حضور نیافت، تا این‌که بار دیگر با نام «چین‌تایپه» و با پرچم مخصوص خود بازگشت.

در المپیک مسکو در سال ۱۹۸۰ و المپیک لس‌آنجلس در سال ۱۹۸۴ طرفین درگیر در جنگ سرد، بازی‌های یکدیگر را تحریم کردند. ایالات متحده به‌همراه ۶۴ کشور دیگر از جمله ایران، المپیک مسکو در سال ۱۹۸۰ را به‌دلیل حمله شوروی به افغانستان تحریم کردند. این در حالی‌ست که تنها ۱۶ کشور غربی و در مجموع فقط ۸۰ کشور در این المپیک حضور یافتند، از سال ۱۹۵۶ تاکنون این کمترین تعداد کشور حاضر در المپیک بوده‌است.

اتحاد جماهیر شوروی و ۱۴ عضو بلوک شرق(بجز رومانی) هم در دوره بعدی المپیک یعنی در المپیک لس‌انجلس در سال ۱۹۸۴ با عنوان این مطلب که امنیت ورزشکاران‌شان تامین نیست، در المپیک لس‌آنجلس در سال ۱۹۸۴ حضور نیافتند، تحریم‌کنندگان بازی‌های المپیک سال ۱۹۸۴ همزمان با المپیک لس‌آنجلس در سال ۱۹۸۴ در ماه‌های ژوئیه – اوت در مسکو بین خودشان بازی‌هایی موسوم به جام دوستی را انجام دادند، جمهوری اسلامی ایران نیز به دلیل وقوع انقلاب اسلامی، المپیک لس‌آنجلس در سال ۱۹۸۴ را تحریم کرد.(جمهوری‌اسلامی‌ایران تنها کشوری‌ست که هر دو المپیک(۱۹۸۰ و ۱۹۸۴) را تحریم کرد.)

داروهای نیروزا
یکی از مهم‌ترین مشکلات پیش روی المپیک (و به‌طور کلی رقابت‌های ورزشی بین‌المللی)، استفاده از داروهای نیروزا است. از اوایل قرن بیستم، بسیاری از ورزشکاران برای تقویت عملکرد خود به استفاده از دارو روی آوردند. به عنوان مثال، برنده دوی ماراتن در المپیک تابستانی ۱۹۰۴ توسط مربی خود حتی در حین مسابقه از استریکنین و کنیاک استفاده کرده بود، اولین و آخرین مورد مرگ در اثر استفاده از داروهای نیروزا در المپیک سال ۱۹۶۰ رخ داد، در میدان دوپرخه‌سواری رم، کنت انه‌مارک دانمارکی از دوچرخه‌اش به زمین خورد و پس از آن فوت کرد، بررسی پزشکی قانونی نشان داد که مرگ وی در اثر استفاده از امفتامین بوده‌است.

در اواسط دهه ۶۰، فدراسیون‌های ورزشی استفاده از داروهای نیروزا را منع کردند و در سال ۱۹۶۷، کمیته بین‌المللی المپیک نیز همین رویه را دنبال کرد، اولین ورزشکار المپیک که آزمایش دوپینگش مثبت بود، هانس گونار لیلینوال سوئدی بود که در رشته پنجگانه مدرن شرکت کرده بود و به‌دلیل استعمال الکل، مدال برنز خود را از دست داد. طی ۳۸ سال بعد نیز هفتاد و سه ورزشکار دیگر نیز به سرنوشت وی دچار شدند که در میان آنان چندین برنده مدال نیز حضور داشتند. مشهورترین رد صلاحیتی که به خاطر دوپینگ صورت گرفت، مربوط به بن‌جانسون دونده‌ی دوی سرعت از کانادا بود، او در المپیک ۱۹۸۸ سئول برنده‌ی دوی صد متر شد اما جواب آزمایش استانوزولول وی مثبت شد.

با وجود انجام آزمایش‌ها، بسیاری از ورزشکاران بدون این‌که گیر بیافتند به استفاده از مواد نیروزا ادامه دادند. در سال ۱۹۹۰ اسنادی فاش شد که نشان می‌داد بسیاری از ورزشکاران زن آلمان‌شرقی به عنوان بخشی از سیاست‌های دولت کشورشان به دستور مربیان خود از آنابولیک استروید استفاده کرده‌اند. در اواخر دهه‌ی نود، کمیته بین‌المللی المپیک در حرکتی سازمان‌یافته‌تر علیه دوپینگ دست به اقدام زد که این حرکت به تشکیل آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ در سال ۱۹۹۹ منجر شد. درالمپیک تابستانی در سال ۲۰۰۰ و المپیک زمستانی ۲۰۰۲ معلوم شد که این نبرد هنوز پایان نیافته‌است چراکه بسیاری از مدال‌آوران رشته‌های وزنه‌برداری و اسکی میدانی، به دلیل استفاده از داروهای نیروزا رد صلاحیت شدند.

سازمان‌های المپیکی

چندین سازمان در برقراری بازی‌های المپیک نقش دارند که در کنار هم نهضت المپیک را شکل می‌دهند. این جنبش المپیک متشکل از فدراسیون‌های بین‌المللی ورزش (IF)، کمیته‌های ملی المپیک(NOC) و کمیته‌های سازماندهی برای هر بازی خاص المپیک است(IOC) که به عنوان نهاد تصمیم‌گیرنده‌ی مسئول انتخاب شهر میزبان برای هر بازی است و بازی‌ها را بر اساس منشور المپیک سازماندهی و مشخص می‌کند.

سه سازمان در سطحی تخصصی کمیته المپیک را تشکیل می‌دهند:

فدراسیون بین‌المللی(IF): هیأت‌های کنترل‌کننده هر ورزش (برای مثال فیفا یا فدراسیون بین‌المللی فوتبال ( FIVB))

کمیته ملی المپیک(NOC): نهضت‌های المپیک در هر کشور را هدایت و کنترل می‌کنند (برای مثال USOC یا کمیته ملی المپیک در ایالات متحده آمریکا)

کمیته برنامه‌ریزی برای بازی‌های المپیک(OCOG): مسئول کنترل رویدادهای خاص در المپیک است.

در حال حاضر نهضت المپیک ۲۰۲ عضو کمیته ملی المپیک (NOC )، ۳۵ عضو فدراسیون بین‌المللی (IF) دارد و کمیته برنامه‌ریزی برای بازی‌های المپیک( OCOG) قبل از هر المپیک تشکیل و پس از خاتمه آن و کامل شدن گزارشات کتبی، منحل می‌شوند.

نمادهای المپیک

نهضت المپیک، نمادهای بسیاری دارد که بیشتر آن‌ها نشان‌دهنده‌ی ایده‌ها و ایده‌آل‌های «کوبرتین» هستند، معروف‌ترین نماد در این میان، حلقه‌های المپیک است. این پنج حلقه‌ی در هم بافته‌شده نمادی از اتحاد میان پنج‌قاره‌ است، این پنج حلقه در پنج رنگ روی زمینه سفید در پرچم المپیک کشیده شده‌اند، رنگ‌های سفید(رنگ زمینه)، قرمز، آبی، سبز، زرد و سیاه به گونه‌ای انتخاب شده است که هر کشوری حداقل یکی از این رنگ‌ها را در پرچم ملی خود دارد، پرچم المپیک در سال ۱۹۱۴ انتخاب اما اولین‌بار در آنتورپ ۱۹۲۰ برافراشته شد، اکنون این پرچم برای هر یک از جشن‌های بازی‌ها برافراشته می‌شود.

اشعار رسمی المپیک «Citius, Altius, Fortius» عبارتی لاتین به معنی «سریع‌تر، بالاتر، قدرتمندتر» است، ایده‌های کوبرتین بیش از همه در آئین المپیک نمود دارد، مهم‌ترین مسئله در بازی‌های المپیک، حضور در آن است که نه برنده‌شدن؛ همان‌گونه که در زندگی مهم‌ترین اصل، تلاش است نه پیروزی، اصل مهم فتح کردن نیست، بلکه خوب جنگیدن است، آتش المپیک در جایگاه مخصوص المپیک روشن می‌شود و مشعل آن را دوندگان به‌صورت امدادی حمل می‌کنند، این آتش نقش مهمی در مراسم افتتاحیه بازی می‌کند، با این‌که مشعل از قبل در تاریخ بوده است اما حمل امدادی آن از ۱۹۳۶ آغاز شد.

نتایج ایران در قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در بازی‌های المپیک

۱۹۴۸ لندن: یک نقره و یک برنز

۱۹۵۲ هلسینکی: ۳ نقره، ۴ برنز

۱۹۵۶ ملبورن: ۲ طلا، ۲ نقره و یک برنز

۱۹۶۰ رُم: یک نقره و ۳ برنز

۱۹۶۴ توکیو: ۲ برنز

۱۹۶۸ مکزیکوسیتی: ۲ طلا، یک نقره و ۲ برنز

۱۹۷۲ مونیخ: ۲ نقره و یک برنز

۱۹۷۶ مونترال: یک نقره و یک برنز

(جمهوری‌اسلامی‌ایران تنها کشوری‌ست که هر دو المپیک ۱۹۸۰ و ۱۹۸۴ را تحریم کرد)

۱۹۸۸ سئول: یک نقره

۱۹۹۲ بارسلون: یک نقره و ۲ برنز

۱۹۹۶ آتلانتا: یک طلا، یک نقره و یک برنز

۲۰۰۰ سیدنی: ۳ طلا و یک برنز

۲۰۰۴ آتن: ۲ طلا، ۲ نقره و ۲ برنز

۲۰۰۸ پکن: یک طلا و یک برنز

۲۰۱۲ لندن: ۴ طلا، ۶ نقره و ۲ برنز

۲۰۱۶ ریو: ۳ طلا، یک نقره و ۴ برنز

۲۰۲۰ توکیو: ۳ طلا، ۲ نقره و ۲ برنز

المپیک ۲۰۲۴ پاریس

سی‌وسومین دوره رقابت‌های المپیک تابستانی از ۵ تا ۲۱ مرداد ۱۴۰۳ مطابق با ۲۶ جولای تا ۱۱ آگوست ۲۰۲۴ در شهر پاریس و به‌صورت متمرکز برگزار می‌شود. در این رقابت‌ها طبق آخرین اعلام‌ها، ۲۰۶ کشور جهان شرکت می‌کنند و ۱۰۷۱۴ ورزشکار هم حضور دارند، مانند دوره قبلی پناهجویان ذیل پرچم المپیک در این رقابت‌ها شرکت می‌کنند، این ورزشکاران در ۳۲ رشته‌ی ورزشی با هم رقابت می‌کنند که در مجموع ۳۲۹ مدال طلا به ورزشکاران رشته‌های مختلف اهداء می‌شود، کاروان ایران متشکل از ۴۰ ورزشکار از ۱۳ رشته ورزشی راهی سی‌وسومین دوره بازی‌های المپیک شده است.

نکته‌ی جالب در میان شرکت‌کنندگان این رقابت‌ها، حضور کشور نائورو در این رقابت‌هاست. نائورو کوچکترین کشوری است که در رقابت‌های المپیک شرکت کرده و در واقع جزیره‌ای کوچک در اقیانوس آرام و شمال‌شرقی استرالیا است که با ۱۲ هزار نفر جمعیت لقب کوچک‌ترین کشور حاضر در المپیک را از نظر جمعیت به خود اختصاص داده است، این کشور از المپیک ۱۹۹۶ آتلانتای آمریکا پا به رقابت‌های المپیک گذاشته و تاکنون برنده‌ی مدالی در المپیک نشده است، البته طبیعی است که با ۱۲ هزار نفر جمعیت نباید انتظاری هم از این کشور داشت.

در دهه‌های اخیر هم یک رقابت تشریفاتی در مسابقات المپیک برای برگزاری مراسم افتتاحیه به راه افتاده است، همه‌چیز از افتتاحیه المپیک ۱۹۸۸ سئول در کره‌جنوبی شروع شد، کره‌ای‌ها که در آن سال‌ها در دوران جهش اقتصادی به سر می‌بردند، از فرصت المپیک استفاده کردند تا نمایشی خیره‌کننده به جهان ارائه دهند. مراسم افتتاحیه‌ی المپیک ۱۹۸۸ سئول چنان پر جزئیات و در نهایت زیبایی بود که کشورهای میزبان بعدی این رقابت‌ها، تلاش کردند نمایشی بهتر از سئول را به اجرا بگذارند. به این ترتیب شد که در المپیک بارسلون یک تیر آتشین از فاصله‌ای دور، مشعل المپیک را روشن کرد و به تصویری نمادین از این رقابت‌ها تبدیل شد و سال به سال به جزئیات این مراسم افزوده شد تا این‌که در المپیک ۲۰۱۲ لندن پای جیمز باند و دیوید بکام برای ورود ملکه انگلیس به ورزشگاه ومبلی باز شد.

بنابراین با شناختی که از فرانسه به عنوان کشوری پیشرو به‌ویژه در مسائل فرهنگی داریم، باید انتظار افتتاحیه‌ای متفاوت و زیبا را داشت. طبق اعلام مسئولان، این مراسم از ساعت ۱۹:۳۰ به وقت پاریس آغاز و چیزی حدود ۴ ساعت به طول می‌انجامد، همچنین کمیته برگزاری رقابت‌ها از ۱۰۰ رئیس دولت و مسئولان بلندپایه‌ی سیاسی برای شرکت در این مراسم دعوت به عمل آورده است. همچنین حدود ۸۰ صفحه نمایشگر غول‌پیکر در طول مسیر وجود خواهد داشت، از آنجایی که نگرانی‌هایی از امنیت رقابت‌ها در پاریس وجود دارد، ۴۵ هزار پلیس هم کار حفظ امنیت این رقابت‌ها را بر عهده دارند.

اولین رقابت‌های المپیک پاریس ۲۰۲۴

اولین رقابت‌های المپیک همیشه پیش از شروع رسمی این رقابت‌ها برگزار می‌شود، چرا که زمان‌بندی برخی رقابت‌ها مثل فوتبال چنین است که به زمان بیشتری نیاز دارد و برای همین به‌صورت غیررسمی یکی دو روز قبل از افتتاحیه‌ی المپیک آغاز می‌شود. بنابراین نگاهی به برنامه المپیک ۲۰۲۴ هم نشان می‌دهد که این رقابت‌ها به‌صورت غیررسمی از روز چهارشنبه با بازی‌های فوتبال، راگبی و هندبال آغاز می‌شود، اولین بازی این رقابت‌ها روز چهارشنبه ۳ مرداد ساعت ۱۷:۰۰ میان دو تیم گینه – نیوزلند برگزار می‌شود و پس آن هم فرانسه میزبان با آمریکا بازی می‌کند.

ادامه‌ی برگزاری غیررسمی بازی‌ها در روز پنجشنبه ۴ مرداد با اولین نمایش کاروان ایران همراه است. به این ترتیب در ساعت ۱۱ روز پنجشنبه «مبینا فلاح» به عنوان اولین ورزشکار ایرانی در رشته تیروکمان به میدان می‌رود و با رقبا بازی می‌کند، در روز افتتاحیه هیچ رقابتی برگزار نمی‌شود و از روز شنبه ۶ مرداد این مسابقات با جدیت بیشتری برگزار خواهد شد.

این رقابت‌ها اغلب با برگزاری رشته‌های تیراندازی و همچنین ژیمناستیک و شنا آغاز می‌شود و در هفته‌ی دوم آن رقابت‌های حساس‌تری چون دوومیدانی هم توجه‌ها را به خود جلب می‌کند. برای ایرانی‌ها اما مهم‌ترین رقابت‌های المپیک از ۱۵ مرداد آغاز می‌شود، جایی که کشتی‌گیران ایرانی به روی تشک می‌روند و ما امیدواریم که از این رشته صاحب مدال المپیک شویم. کشورمان تقریبا در تمام روزهای برگزاری رقابت‌های المپیک نماینده‌ای در مسابقات دارد، مراسم اختتامیه این رقابت‌ها هم ساعت ۲۲:۳۰ روز یکشنبه ۲۱ مرداد برگزار خواهد شد.

نگاهی به ورزش‌های جدید در المپیک پاریس ۲۰۲۴

کمیته‌ی بین‌المللی المپیک (IOC) هر ساله در حال بررسی وضعیت ورزش‌های مختلف و درخواست‌های فدراسیون‌های جهانی برای پذیرش رشته‌های جدید است، همچنین برخی رشته‌های کم‌اقبال هم ممکن است از چرخه‌ی این رقابت‌ها حذف شوند، منظور از اقبال هم توجه‌ها به این رشته‌ها در طول المپیک است، بنا به قوانین المپیک، تنها بازیکنان زیر ۲۳ سال می‌توانند به عنوان تیم ملی المپیک کشورها در این رقابت‌ها حاضر شوند و هر کشور می‌تواند ۳ بازیکن بدون محدودیت سنی با خود به همراه داشته باشد، برای همین فوتبال المپیک اغلب از ستاره‌ها خالی است و استقبال چندانی از آن نمی‌شود، از این‌رو به احتمال زیاد المپیک بعدی دیگر رشته‌ای به اسم فوتبال در المپیک نخواهیم داشت، دلیل این تصمیم هم استقبال کم از فوتبال در طول این رقابت‌ها و همچنین سختی‌های برگزاری آن است.

تنیس هم از جمله رشته‌هایی است که در خارج از المپیک طرفداران فراوانی دارد اما رقابت‌های المپیکی آن چندان مهم یا موردتوجه نیست. با این‌حال هنوز تصمیمی برای حذف این رقابت‌ها گرفته نشده است، برخی از این رشته‌ها به‌صورت موقت و برای کمک به کشور میزبان برای کسب مدال و بالاتر رفتن انگیزه‌های پیگیری رقابت‌ها از سوی آن‌ها اضافه می‌شود و برخی رشته‌ها هم در دوره‌ای آزمایشی به این رقابت‌ها افزوده شده و بعد از بررسی‌هایی درباره‌ی باقی ماندن یا حذف آن‌ها، تصمیم گرفته می‌شود.

برای مثال در المپیک توکیو برای اولین‌بار مدال طلای موج‌سواری المپیک اهدا شد. این دوره دومین حضور ورزشکاران موج‌سواری در المپیک است، اما نکته‌ی جالب اینجاست که بازی‌های موج‌سواری نه در پاریس که در پلی‌نزی فرانسه که از جزایر تحت فرمان این کشور در تاهیتی است، برگزار می‌شود. رقابت‌های صخره‌نوردی و بسکتبال ۳ نفره هم از دیگر مهمان‌های تازه المپیک پاریس است، همچنین در این دوره از رقابت‌ها برای اولین‌بار مسابقات رقص هنری در آب در شاخه‌ی مردان برگزار می‌شود، این رقابت‌ها پیش از این تنها در شاخه‌ی زنان برگزار می‌شد.

از دیگر تغییرات مهم در برگزاری المپیک ۲۰۲۴ فرانسه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بوکس: یک وزن جدید برای بانوان اضافه شد.

قایقرانی: در رشته‌ی قایقرانی بادبانی  دو رویداد KITE به برنامه قایقرانی المپیک اضافه شده است.

تیراندازی: در تیراندازی، رویداد تیمی اسکیت مختلط به مسابقات اضافه شده است.

دوومیدانی: پیاده‌روی ماراتن جایگزین پیاده‌روی ۵۰ کیلومتر مردان می‌شود.

والیبال: در المپیک‌های قبلی ۱۲ تیم در بخش مردان و زنان در دو گروه قرار می‌گرفتند و هر تیم در مجموع پنج مسابقه در مرحله گروهی انجام می‌داد. اما در بازی‌های پاریس، تیم‌ها به سه گروه چهارتیمی تقسیم می‌شوند که هر تیم در مجموع، سه بازی در مرحله گروهی انجام می‌دهد.

وزنه‌برداری: تعداد دسته‌های وزنه‌برداری از ۱۴ به ۱۰ دسته کاهش یافته است.

ورزشکاران ایرانی پرافتخار در المپیک

اسامی ورزشکاران پرافتخار ایران در المپیک پاریس که امید به مدال‌آوری دارند، عبارتند از:

تکواندو: مهران برخورداری، ناهید کیانی، مبینا نعمت‌زاده، آرین سلیمی

تنیس روی میز: نوشاد عالمیان، نیما عالمیان، ندا شهسواری

تیراندازی: هانیه رستمیان، شرمینه چهل‌امیرانی، فاطمه امینی‌پژوه، محمد بیرانوند

تیراندازی با تیروکمان: مبینا فلاح

دوچرخه‌سواری: علی لبیب

دوومیدانی: حسن تفتیان، فرزانه فصیحی

ژیمناستیک: مهدی الفتی

سنگ‌نوردی: رضا علیپور

شمشیربازی: علی پاکدامن، محمد رهبری، محمد فتوحی، فرزاد باهر ارسباران

شنا: سامیار عبدلی

قایقرانی: مهسا جاور، زینب نوروزی، محمدنبی رضایی، فاطمه مجلل، علی آقامیرزایی

کشتی آزاد: رحمان عموزاد خلیلی، یونس امامی، حسن یزدانی، امیرعلی آذرپیرا، امیرحسین زارع

کشتی فرنگی: مهدی محسن‌نژاد، سعید اسماعیلی، امین کاویانی‌نژاد، علیرضا مهمدی، محمدهادی ساروی، امین میرزازاده

وزنه‌برداری: میرمصطفی جوادی، علی داودی.

با توجه به مطالب فوق، برگزاری رقابت‌های بین‌المللی المپیک نه‌تنها موجب تقویت روابط دیپلماسی عمومی و صلح همگانی می‌شود، بلکه گرایش جوانان کشورها به ورزش‌ حرفه‌ای را نیز افزایش می‌دهد که موجب کاهش جرائم و ارتقا سلامت و امنیت ملل می‌شود. همچنین در این رقابت‌ها بدون توجه به رنگ و نژاد، رقابت عادلانه‌ای صورت می‌گیرد که در آن فرهنگ کشورها نیز بروز و ظهور دارد. گرچه برخی چالش‌های سیاسی و امنیتی در نحوه برگزاری این مسابقات نقش دارند اما، انگیزه‌ی ورزشکاران جهان در کشورهای مختلف و جذابیت ورزشی آن، موجب حضور حداکثری کشورهای جهان و بازدارندگی در برگزاری آن شده است. در همین راستا کشورمان با سابقه فراوان حضور در این رقابت‌ها و کسب مدال‌های رنگارنگ، در المپیک ۲۰۲۴ پاریس نیز به‌دنبال ارتقاء جایگاه خود در میان کشورهای برتر جهان است که با حمایت مستقیم مسئولان کشورمان محقق می‌شود.

پایان خبر ام ویک