فیلم/ نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ در مناظره چهارم چه گفتند؟
به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری علم و فناوری ام ویک، چهارمین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳امشب (۴ تیر ۱۴۰۳) در ساختمان شیشهای صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.
به گزارش ام ویک، در این گزارش سعی داریم که به ترتیب، صحبتهای نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ را در مناظره امشب به سمع و نظر مخاطبان خود برسانیم.
مناظره اول کاندیداهای ریاست جمهوری روز دوشنبه (۲۸ خرداد ۱۴۰۳)، مناظره دوم پنجشنبه (۳۱ خرداد ۱۴۰۳) و مناظره سوم جمعه (۱ تیر ۱۴۰۳) برگزار شد.
همچنین نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری طبق قرعهکشی صورتگرفته در روز (۳۰ خرداد ۱۴۰۳) صحبتهای خود را انجام میدهند.
طبق قرعهکشی صورت گرفته در سازمان صداوسیما شماره صندلی کاندیداها در مناظره چهارم به شرح زیر میباشد:
صندلی شماره یک قالیباف
صندلی شماره دو پزشکیان
صندلی شماره سه قاضی زاده هاشمی
صندلی شماره چهار پورمحمدی
صندلی شماره پنج جلیلی
صندلی شماره شش زاکانی
پیش از آغاز رسمی مناظره، کاندیداها نماز جماعت اقامه کردند
چکیده سئوالات مردم، کارشناسان و نخبگان این بود که «برنامه دولت شما برای تقویت رویکرد اقتصاد محور در سیاست خارجی و روابط منطقهای و تقویت پیوند اقتصادی با همسایگان چیست؟»
پاک آیین: برنامههای شما برای بهرهمندی از فرصتهای توافقات با چین و روسیه چیست؟
سجادپور: توازن و تعادل در سیاست خارجی را چطور دنبال میکنید؟
میرکریمی: پیمان منطقهای با اوراسیا موفق بود؛ برنامه دولت شما برای تکرار این موافقتنامه چیست؟
آل اسحاق: ۱۲۰۰ میلیارد دلار تعامل همسایگان است؛ سهم ما از این تعاملات چقدر است و برای استفاده از این فرصت چه برنامهای دارید؟
رئوف شیبانی: با توجه به حرکت رو به پیشرفت مقاومت در منطقه و دستاوردهای این مقاومت، برنامه سیاسی دولت شما برای تثبیت و تقویت این دستاوردها چیست؟
قالیباف در پاسخ به سئوال اول
شهید سلیمانی باورش این بود که فرصتهای ما در دل تهدیدات است.
بنده در دولت چهاردهم اولویتم دیپلماسی و سیاستهایم مصوبات نظام است.
تعداد قابل توجهی، دهها پرونده باز و نیمه باز داریم که بسته نشده یا اجرا نشده است؛ ما اولویت اولمان این است که برویم به سمت اینکه پرونده بازی نداشته باشیم و آنها را حل و فصل کنیم.
مهمترین موضوع برای موفقیت ما این است که بتوانیم یک اجماع در سطح ملی ایجاد کنیم.
سیاست داخلی ما امتداد سیاست خارجی ماست و بالعکس.
ما همچون شهید رئیسی مذاکرات را ادامه میدهیم و حتماً به توافق می رسیم؛ در چارچوب سیاستها و قوانین کلان؛ از جمله قانون راهبردی مجلس.
هر توافقی که در آن انتفاع اقتصادی باشد آن را دنبال میکنیم.
در حوزه داخل نیز به خنثی سازی تحریم، با ۵ فوریتی که اشاره کردهام خواهم پرداخت.
آقای پزشکیان بر اجماع تاکید دارد ولی این روزها میبینیم ستاد آقای پزشکیان چیزهایی مطرح میکند که از این بابت نگرانی داریم.
در این میتینگها کمتر به اجماع و وحدت تاکید میشود.
اینها باعث میشود که تنشی بین مردم با مردم و یا مجموعه دستگاهها با هم و افراد با هم ایجاد شود. اینها چه ثمری دارد؟ صدای مردم گم میشود و به حل مشکلاتشان توجه نمیشود.
قانون راهبردی مجلس برای لغو تحریمها را مشاور آقای پزشکیان میگوید مانع میبینیم! این در شرایطی است که رهبری معظم انقلاب فرمودند این قانون مبنای کار ما و مبنای تعیین تکلیف است. این تضاد را چگونه میخواهند دنبال کنند؟
این حرفهایشان میشود بهانهای که مثل گذشته گفتند که نگذاشتند و نشد! و میشود مثل ماجرای واکسن که میگفتند نگذاشتند واکسن وارد کنیم.
دهه ۹۰ دهه تلخی بود و نباید آن موضوعات تکرار شود.
پزشکیان در پاسخ به سئوال اول
ستون دین در برابر دشمنان عموم مردم هستند و نه فقط خواص.
اگر میخواهیم مشکلات اقتصادی و بینالمللی خود را حل کنیم باید اجماع کنیم و عموم مردم را راضی کنیم. ما اینجا مشکل داریم.
برجام برای همان دولتی است که برادران می گویند بد است و نقد می کنند ولی الان دنبال این هستند که برجام را نهایی و حل کنند. برجام مزیت دولت گذشته بود ولی با موانعی که ایجاد شد نگذاشتند. دعوا بر سر این است که به اسم چه کسی باشد!
داشت همه چی حل میشد و میرفت جلو ولی اختلافاتمان کار را خراب کرد.
در منطقه می توانیم ترانزیت شرق به غرب باشیم و بیشترین مزیت را به ارمغان آوریم. چرا نتوانستیم؟ چون هم با خودمان دعوا داریم و هم با همسایگانمان.
کار شهید رئیسی برای حل مشکل با همسایگان و نهایی کردن برجام قابل تقدیر است.
اگر میخواهیم مشکل اقتصادی و ارتباط با بین المل حل شود باید تحریمها و FATF را حل کنیم. چون الان گران می خریم و ارزان هم می فروشیم و خیلی از پولهای ما…
کی با چین توافقنامه را انجام دادیم؟ تا مشکلمان را برای ارتباطات بین المللی حل نکنیم آنها هم انجام نمیدهند.
سهم ما از بازار با گفتوگویی که با همسایگان خواهیم داشت و وحدت وانسجام در داخل، حل می کنیم.
هیچوقت نخواستم وارد بحث نقدهایی که به ما می کنند بشویم.
قاضیزاده هاشمی در پاسخ به سئوال اول
مردم این روزها انتقاد می کنند که چرا واضح صحبت نمیکنید؟ چه در این برنامه و چه برنامههای دیگر که اعضای رسمی ستادها در حضور کاندیداها اظهارنظر می کنند بهش پرداخته و جواب داده نمیشود.
امشب تصمیم گرفتم کمی مصداقی تر موضوعات را عرض کنم.
در حوزه همسایگان سیاست ایران همیشه برقراری صلح و جلوگیری از دخالت بیگانگان بوده است.
یادتان هست که دولت آقای روحانی زمانی که دولت را تحویل داد به معنای واقعی کلمه جایگاه ما در منطقه نامطلوب بود.
با دولت سابق افغانستان تنش جدی داشتیم؛ تهدید جدی از سمت پایگاههای آمریکا در افغانستان بود.
اما جریان رسانهای این آقایان میخواست جامعه را به نحوی تحریک کند که جنگ با طالبان را آغاز کنیم!
حامیان جناب برادرم پزشکیان تعادلی در سیاست خارجی و مناسبات بین المللی ندارند و تک چشمی به دنیا نگاه می کنند.
هر وقت این جریان بر سر کار آمده سایه جنگ را داشتیم و حتی امنیت را می خواستند گدایی کنند.
دیپلمات های دولت روحانی، آقایان اسدی و نوری هم با اقتدار دیپلماتیک آقای رئیسی آزاد شدند.
علی اف اواخر دولت آقای روحانی برای ایران خط و نشان می کشید؛ بحرین و جیبوتی هم روابط را با ما قطع کرده بودند.
شهیدان رئیسی و امیرعبداللهیان نشان دادند که استاد تعامل و مذاکرهاند. هم روابط با عربستان اصلاح شد؛ نوعی که بن سلمان به دنبال ارتقای روابط شخصی با شهید رئیسی بود. موضوع مصر حل شد و قرادادهای هند و روسیه و چین به بعضاً قراردادهای عملیاتی رسید و به بریکس و شانگهای هم پیوستیم.
هشت کشور جهان با جمعیت دو میلیارد نفر پس از شهادت آیتالله رئیسی عزای عمومی اعلام کردند.
پورمحمدی در پاسخ به سئوال اول
سیاست خارجی در امتداد سیاست داخلی است؛ اگر در داخل توانمند باشیم میتوانیم اهدافمان را در عرصه بین المللی محقق و تثبیت کنیم.
چرا در مناظرات و گفتگوها حرفی از سیاست داخلی نمیشود؟ چرا نمیخواهیم روی سیاست داخلی حرف بزنیم؟ موضوع مهم کشور امروز انتخابات است.
چرا هیچ حس و حال جدیدی در جامعه نمیبینیم و مشارکت از ابتدای این رقابتها تا الان حرکت اساسی نکرده است؟ این مشکل جامعه ماست.
وقتی وزیر کشور شدم اوایل نامه ۸۷ نامهای به رهبر معظم انقلاب نوشتم و مشکلات انتخابات را مطرح کردم؛ ایشان لطف کردند و به مجمع ارجاع دادند؛ مجمع تایید کرد و گفت از باب معضل بررسی شود.
هشت سال طول کشید تا سیاستهای کلی انتخابات نوشته شود. من به آقای هاشمی رفسنجانی اعتراض کردم که چرا اینقدر عقب میافتد؟ گفتند مصلحت نیست و …
سال ۹۸ تصویب شد ولی تا الان قانون درست نشده است؛ هنوز قانون جامع انتخابات که بر اساس سیاستهای کلی باشد را ننوشتهایم.
بسیاری از گرفتاریهای سال ۸۸ بخاطر درست نبودن سیاستهای انتخاباتی مان بود.
الان تعدادی از آقایان مثل جهانگیری و لاریجانی و دکتر حسینی نماینده تایید نشدند. چه تفاوتی بین ما و آنهاست که آنها نیستند و ما تایید شدیم؟
مشکل را از ساختار و برخی قوانین میبینم.
قوانین انتخاباتی در دنیا جزو قانون اساسی و غیرقابل تغییر است.
الان دوستان بگویند نماینده کدام جریان سیاسی مشخص هستند؟ خودمانیم فقط! حتی این آقای پزشکیان!
جلیلی در پاسخ به سئوال اول
وقتی صحبت از فرصتها می کنیم یکی از بخشهای عمده این فرصتها در سیاست خارجی است.
فرصت در سیاست خارجی اینطور شکل می گیرد که کشورها از اشتراکات، تعامل و از آن فرصت می سازند. بویژه در بخش اقتصادی.
در روابط با کشورهای جهان باید به اشتراکات و فرصتهایمان توجه کنیم. اولین ایراد این است که فقط به ۲-۳ کشوری توجه کنیم که تهدید تولید میکنند برای شما و نه فرصت. باید تمام دنیا را ببینید.
در دنیا کشورهای فراوانی داریم که زمینه های مشترک کار با شما بویژه در عرصه اقتصاد را دارند.
امروز ۲ موضوع اصلی در کشور داریم: اشتغال و ارزآوری. این دو باید در سیاست خارجی خود را نشان دهد.
باید مشخص شود چه میزان به ارزآوری و اشتغال افزودیم با سیاست خارجی درست؟
برخی اوقات از اختلاف دیگران با هم فرصت برای شما درست می شود. مثلاً اختلاف روسیه با اتحادیه اروپا.
۱۱ میلیارد دلار صیفی جات روسیه از اروپا دریافت می کرد؛ بعد از اختلاف این فرصت برای شما ایجاد شد که به آنها صیفی جات بفرستید.
هر سفارت ما باید یک سکوی صادراتی باشد و باید برای آنها ماموریت برای اشتغال و ارزآوری برای کشور تعریف شود.
از آمریکای لاتین تا افریقا و همسایگان و کشورهای حوزه مقاومت که می توانند برای ما فرصت ایجاد کنند، نباید بگذریم.
باید بیشترین روابط اقتصادی را با همسایگان داشته باشیم؛ نه اینکه دیگران بیشتر از ما رابطه داشته باشند.
زاکانی در پاسخ به سئوال اول
در یک کتاب با عنوان «سیاست خارجی ایده محور، مبتنی بر دیپلماسی منزلت طلبانه» ایدههای خود را ترسیم کردهام.
جهان در حال تغییر است و با مدلهای قبلی و سوختی نمیتوان جایابی درستی برای قدرت در منطقه و جهان داشته باشیم.
کاری که در عملیات وعده صادق صورت گرفت و در طوفان الاقصی اتفاقاتی رقم خورد که معادلات منطقه تغییر کرده است.
باید از همه ظرفیتها استفاده کنیم و دیگران را به خود وابسته کنیم نه اینکه وابسته دیگران باشیم.
دیپلماسی اقتصادی نیازمند تحول در وزارت خارجه است.
برای موقعیت ژئوپلتیک ایران در منطقه و جهان باید منزلت یابی جدید اتفاق بیفتد.
با اعلام مجری برنامه، نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری میتوانند در این قسمت صحبتهای دیگر نامزدها را نقد کنند
قالیباف در نقد صحبت دیگر نامزدها
واقعاً متوجه نشدم که آقای پزشکیان ستادش در حوزه رفع تحریمها چه میخواهد بکند!
وقتی میگویم مذاکرات را قبول دارم و پیگیری میکنم بر اساس ماده ۶ قانون اقدام راهبردی؛ یعنی این قانون اجازه میدهد قدم به قدم پیش برویم.
اگر فروش نفت ما آزادسازی شود میتوانیم پروتکل الحاقی را برگردانیم؛ اگر آنها بنادر و بیمه ما را و بانک مرکزی ما را از تحریم آزاد کنند، میتوانیم تعهداتی انجام دهیم.
حوزه خنثی سازی تحریم فرصتهای بسیار بزرگی داریم. در اوراسیا و شانگهای و بریکس؛ همین الان ۲۴ میلیارد دلار پرونده باز و متوقف داریم در قراردادهایی که با کشورهای نوظهور امضا کردهایم؛ کشورهایی که مخالف آمریکا هستند و با ما کار میکنند.
ولی داخل کشور وحدت رویه نداریم، چون اختلافات میان دستگاهی داریم.
در حوزه ترانزیت هوایی از یک درآمد بزرگ محروم شدهایم که این در یک سال قابل جبران است.
پایتخت دوم اقتصادیمان را در چابهار تاسیس خواهیم کرد.
۵ درصد راه آهنهای احداثی ما هیچ منفعتی برای ما ندارد. اگر آن را در قالب سیاست درستی اجرا کرده بودیم وضع ما بهتر بود.
پزشکیان در نقد صحبت دیگر نامزدها
من یک اصولگرا هستم اما برای رسیدن به اصول باید اصلاحات کنیم.
اصولی که معتقدم حق است و عدالت. اما در جامعه حق مردم و عدالت در تقسیم منابع و کانونهایی که باید همه مشارکت کنند دیده نشده است. برای مشارکت همه، کشور را باید از اینکه یک گروه و جریان اداره کند خارج کنیم.
کی از سفارت انگلیس بالا رفت و آنجا را بست؟ اصلاح طلبان؟ کی سفارت عربستان را آتش زد و نماز هم خواندند و بعد در روزنامه گفتند دستاورد داشتیم! کی این کار را کرد؟
الان از همین آدمها که از سفارتخانه بالا رفتند در پستهای دولتی هستند. چرا جلوی اینها را نگرفتیم؟
بنده از روز اول گفتم که سیاستهای کلی مقام معظم رهبری را قبول دارم. الان میتوانم بگویم قبول ندارم؟ حالا اگر کسی (از حامیان و ستادم) آمده حرفی زده درست نیست.
باید بپذیریم اول در داخل مشکلات را حل کنیم؛ نه در پشت تریبون؛ بلکه جایی بنشینیم و حل کنیم.
شهید رئیسی خودش به شدت پیگیر حل برجام بود. باید دست به دست هم بدهیم و مشکلمان با دنیا را حل کنیم.
با طعنه زدن به یکدیگر مشکلی حل نمی شود. با تمام وجود معتقدم اگر سیاست های کلی مقام معظم رهبری را رعایت میکردیم و مدیریت داشتیم و بیخود کسی را حذف نمیکردیم و برخورد ناشایست نمیکردیم، مردم ایران و نخبگان قادر بودند مشکلات را حل کنند و ما را به جایی برسانند که در سیاست های کلی دیده شده است.
قاضیزاده در نقد دیگر نامزدها
آقای پزشکیان مطالب درستی میفرماید ولی در مقام بیان چه ایشان و چه مشاورانشان و چه اعضای کمپینشان… حداقل مرزبندی کند آقای پزشکیان با حرفهایی که اساس انقلاب را زیر سوال می برد.
اقتصاد وامنیت همسایگان را امنیت و اقتصاد خود میدانیم. اما به عنوان یک ایرانی شرمندهام اگر نگاه خودتحقیری داشته باشیم!
برخی بحث جاده های ترکیه را بدون رعایت انصاف درباره نهضت جاده سازی دولت سیزدهم به رخ کشیدند.
یک زمانی وقتی رئیس جمهور ایران به ترکیه می رفت خیابانهای استانبول بسته می شد و مردم آنجا به مسئولانشان می گفتند از مسئولان ایران یاد بگیرید. ولی وقتی دولتهای نهم، دهم، یازدهم و دوازدهم روی کارآمدند دچار سراشیبی شدیم و عقب افتادیم.
الان که شهید رئیسی دوباره این نهضت سازندگی را درست کرده، برخی آقایان که فرصت حرف زدن یافتهاند طلبکار بوده اند.
در دولت شهید رئیسی دنبال احیای قدرت ایران بودیم و موفق شدیم. ایران همیشه الهام بخش کشورهای منطقه بوده و امروز الهام بخش کشورهای جهان است.
درباره صحبتهای آقای پورمحمدی بگویم که تا قبل از دهه ۹۰ مسئله مشارکت مردم و قهر مردم از صندوق را نداشتیم؛ اوج مشارکت مردم سال ۸۸ است. اما چرا اینطور شد بعد از ۸۸؟ که حالا اینطور اعضای ستاد آقای پزشکیان مردم را ازمور موهوم بترسانند و بگویند اگر نیایید چه می شود!
چرا مردم قهر کردند؟ چون دوگانگی دیدند. وزیر مسکنی که مسکن نداشت و خودش در باستی هیلز بود و الان در ستاد آقای پزشکیان است؛ مردم نجیب ما وقتی اینها را می بینند چه فکری می کنند؟
یا اتفاقی که بر سر بنزین در سال ۹۸ رخ داد؛ رفتاری که با مردم شد و نحوه تعامل دولتمردان با مردم، چه اتفاقی رقم زد.
سال ۹۸ چه کسی اینترنت را کلا بست؟ الان مسئولیت دارد در ستاد آقای پزشکیان و قائم مقام ستاد اوست. مردم اینها را می بینند دچار تردید می شوند.
چرا مردم قهر کردند؟ چون دوگانگی دیدند. وزیر مسکنی که مسکن نداشت و خودش در باستی هیلز بود و الان در ستاد آقای پزشکیان است؛ مردم نجیب ما وقتی اینها را می بینند چه فکری می کنند؟
یا اتفاقی که بر سر بنزین در سال ۹۸ رخ داد؛ رفتاری که با مردم شد و نحوه تعامل دولتمردان با مردم، چه اتفاقی رقم زد.
سال ۹۸ چه کسی اینترنت را کلا بست؟ الان مسئولیت دارد در ستاد آقای پزشکیان و قائم مقام ستاد اوست. مردم اینها را می بینند دچار تردید می شوند.
پورمحمدی در نقد دیگر نامزدها
متاسفانه عدهای نقش مردم را باور ندارند و تلاش هم نمیکنند که مردم خوش بین شوند و حضور یابند.
چرا جریان تحزب در کشور وجود ندارد که فعالیت های سیاسی در کشور شناسنامه دار شود؟
برخی افراد دوستان تحزب و رفتار سیاسی سازمان یافته را قبول ندارند.
آقای جلیلی وقتی من وزیر کشور بودم و میخواستم سازمانهای مردم نهاد را سامان بدهم ایشان معاون من را خواست و گفت میخواهی انقلاب رنگی راه بیندازی؟
ما قدرتمندترین طبقه متوسط تاریخ را داشتیم و برای همین دیکتاتوری در ایران ضعیف بوده است.
سمن ها قوت نظام ماست و مدنیت را تضمین می کند. وقتی می خواهیم سازماندهی کنیم برخی قبول نمیکنند.
یکی از مقولات مهم دیپلماسی، دیپلماسی اقتصادی است. توافقات منطقهای الحمدلله در دولت شهید رئیسی خوب جلو رفته است.
پورمحمدی درباره قرارداد کرسنت و SFO نیز گفت: من هیچ نقشی نداشتم و در دفتر رهبری بودم آن موقع. سال ۸۷ هم رفته بودم سازمان بازرسی.
قرار بود گاز بفروشیم و پول بگیریم و امنیت منطقهای را با مشارکت دو کشور تضمین کنیم. چرا جلویش را گرفتیم تا امروز؟ ۲۲ سال است! یا آقای زنگنه مجرم است که آقایان متهمش کردند (آقای جلیلی و …) یا دوستانی که جلوی قراردادش را گرفتند.
این قرارداد میلیاردها دلار خسارت وارد کرد؛ ۱۸ میلیارد دلار تقاضا کردند و چند میلیارد دلار تصویب شده.
سه سال است که آقای زنگنه میخواهد با آقای جلیلی مناظره کند؛ چرا مناظره قبول نمی شود؟ باید تکلیف مشخص شود.
جلیلی در نقد دیگر نامزدها
(با اشاره به صحبتهای مصطفی پورمحمدی): رئیسجمهور باید موضوعات را خوب بداند و با جملهای که در راهرو میشنود تصمیم نگیرد.
اگر شما یک تشخیص غلط بدهی تجویزت هم درست نخواهد بود.
اصلاً نکاتی که دارید مطرح میکنید (آقای پورمحمدی) غلط است؛ نمیدانم خواب نما شده بودید یا خیر ولی درباره موضوع FATF چیزی مطرح کردید که غلط است.
شما نمیدانید ۳۹ بند FATF را دارید اجرا میکنید! این را نمیدانید!
الان مگر FATF حل شده؟ پس چطور واکسن خریدیم؟ این یعنی تشخیص غلط و تشخیص غلط شما یعنی تصمیم غلط!
مگر نمیگفتند هم چرخ سانتریفیوژ بچرخد و هم چرخ اقتصاد؟ رفتند توافق کردند نتیجه اش چه شد؟ طرف کلاً عمل نکرد و خارج شد! بعد آنوقت شما میآیید کشور را متهم میکنید؟ جالب است!
عوض اینکه از طرف مقابل طلبکار باشید ملت را متهم میکنید؟
در کرسنت فساد صورت گرفته و به ثمن بخس اموال کشور را قرارداد بستند. فردی که باید در این قضیه متهم باشد… دادگاه میدانید چه میگوید؟ میگوید پس چرا فرد متهم را وزیر کشور کردید؟
(خطاب به آقای پورمحمدی): راجع به سمنها هم فکر کنم خواب نما شدید.
شما بودجههای فراوان به کسانی که فقط شکلی است مثل این شرکتهای صوری میخواستید بدهید؛ این میشود کار سیاسی؟ این یعنی مساله را نمیدانید لذا تشخیص غلط تجویز غلط به بار میآورد.
زاکانی در نقد دیگر نامزدها
خیلی از مواردی که مطرح میشود برای بی برنامگی است. ما را هم مجبور میکنند که چیزهایی مطرح کنیم که خجالت زده میشویم. بعداً گله نکنید!
به نماینده ایران در سازمان ملل ویزا ندادند؛ بنزین هواپیمای آقای ظریف را ندادند!
مشکل ما این است که میرویم گدایی غرب را میکنیم.
مشکلمان مردم عزیز جریان تحریف است؛ تا جریان تحریف شکست نخورد تحریم هم حل نخواهد شد.
آقای ظریف درباره واکسن به آقای رئیسی نامه زده بود؛ پس چرا این آقایان الان دارند دروغ میگویند؟
آقای پزشکیان در کمیسیون ویژه برجام، برجام را نخوانده بود و نظر میداد! میگفتیم خواندید؟ صادقانه میگفتند نه! گفتیم پس چرا نظر میدهید؟ گفت اطمینان میکنم!
برجام چیزی نبود که رهبر معظم انقلاب بخواهند؛ رهبر معظم انقلاب مذاکره را میخواستند و بعدا گفتند که خطوط قرمز هم رعایت نشد در برجام. واقعیتها را تحریف نکنیم.
گزارشهای چند ماه یکبار ظریف به مجلس را بخوانید: تماماً میگوید نشد و نشد و نشد و نشد…
خلاف به مردم گفتند که همه تحریمها برداشته میشود؛ وندی شرمن خندید و گفت شما انگلیسی بلد نیستید! ما گفتیم تعلیق موقت و نه تعلیق دائم!
برجام نیاز به نقد کردن دارد و بهتر از هر کسی آیت الله رئیسی آن را نقد کرد. او دنبال مذاکره نبود، دنبال نقد کردن برجام بود.
آقای رئیسی فروش نفت را ۷.۵ برابر افزایش داد و پولها را برگرداند.
۱۳ میلیارد یورو تفاهم نامه و ۲ میلیارد یورو توافقنامه در همین تحریم من با چین قرارداد نوشتم.
من مدعی کرسنت هستم؛ خیانت بزرگی در کرسنت صورت گرفته. مشکل آقای پورمحمدی این است که اسناد SFO را در دفتر خودش بایگانی کرد. کرسنت دستپخت آقایان روحانی و خاتمی و زنگنه است.
کرسنت تمام ابعاد آن را میدانم و خیانت بزرگی در آن انجام شده است.
کرسنت دستپخت خاتمی، زنگنه و روحانی است و این خیانت صورت گرفت و انجام شد.
در این قسمت از مناظره، با اعلام مجری برنامه، سئوال دوم مردم، نخبگان و کارشناسان از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری پرسیده میشود.
چکیده سئوال مردم، نخبگان و کارشناسان: اولویت و برنامه دولت شما برای مقابله با چالشها و تهدیدها در سیاست خارجی چیست؟
عمویی: اگر رسیدن به توافق برای رفع تحریم در دولت شما با چالش مواجه شود، آیا پیگیری اهداف اقتصادی شما با چالش مواجه میشود؟
سیدعباس موسوی: دشمنان دنبال ایران هراسی و سیاهنمایی هستند؛ دولت شما چه برنامهای برای این موضوع دارد؟
جابری انصاری: روابط با همسایگان در اولویت است یا روابط بینالمللی یا میان این دو؟
عباس عراقچی: خنثیسازی تحریمها و ناامیدکردن تحریمکنندگان و رفع عزتمندانه تحریمها، دو مقوله بسیار مهم است و همزمان باید پیش برود. برنامههای شما برای هر دو زمینه چگونه است؟
صدرالحسینی: مواجهه دولت شما با صهیونیستم بینالملل و استکبار جهانی چگونه تعریف میشود؟
قالیباف در پاسخ به سئوال دوم
با پیشنهاد پزشکیان موافقم که پشت تریبونها حرف نزنیم و اینها را جای دیگری صحبت کنیم. اگر اینجا گفتم، بخاطر این بود که بین مردم مطرح کردند و مردم میگویند که سر قدرت دارند دعوا میکنند!
شهید سلیمانی یک الگویی است برای ما در همین موضوعات رفع تحریم و خنثی سازی تحریم و قدرت منطقهای و فرصت و تهدید. همهی اینها درس است.
در ۲۰ سالی که مسئول نیروی قدس بودند با ایشان از نزدیک همکاری داشتیم.
ویژگی شهید سلیمانی چه بود؟ به دنبال دوقطبیهای کاذب نمیرفت و اصلاً بحث میدان دیپلماسی نداشت. حاج قاسم با همان کسی که میجنگید همزمان حرف هم میزد.
شهید سلیمانی قدرت حل مسئله را داشت و مسئله را از حالتی دیگر تبدیل نمیکرد. موضوع را استحاله نمیکرد. مثل آشغال زیر فرش نمیبرد مشکلات را.
قدرت شهید سلیمانی این بود که وحدت و اجماعی که همه میگوییم را ایجاد میکرد.
بارها و بارها در جلساتی با آقای شهید سلیمانی میرفتیم؛ او فقط برای اجماع سازی و هم نظر کردن جریانات، در شبانه روز سه ساعت هم استراحت نمیکرد.
یادداشتهایش در این چند روز، گویی برای فعالیت یک سال یک نفر بود. اینقدر پرحجم بود کارها.
امروز در امنیت با همکاری همسایگانمان جلوی دخالت آمریکا را در اینجا گرفتیم و هژمونی او را به هم زدیم؛ باید از فرصت اقتصادی این موضوع هم استفاده کنیم.
هم باید رفع تحریم را پیگیری کنیم و حقمان را بر اساس بند ۶ قانون اقدام راهبردی بگیریم و هم برای خنثی سازی تحریم، رشد اقتصادی را پیگیری کنیم.
پزشکیان در پاسخ به سئوال دوم
کار را باید با کارشناسان حل کرد؛ تا مشکلاتی که الان هست را با این نگاه حل نکنیم، مشکلات تحریمی را نمی شود به سادگی حل کرد.
درباره بحثی که آقای زاکانی درباره جلسات برجام گفتند، من گفتم سوادش را ندارم؛ اما مشکل این بود که اینها هم سوادش را نداشتند!
آقای جلیلی در جلسات بحث میکرد، من گفتم خب برجام را نپذیریم؛ ولی اگر نپذیریم راه حل بدلیمان چیست؟ گفتند نقشهای نداریم.
الان هزاران میلیارد داریم ضرر میکنیم و به جایش به یکی گیر میدهیم که اینجوری است.
روزانه شاید بیش از چندین هزار میلیارد به خاطر تصمیماتمان ضرر می دهیم.
من می فهمم که نمیفهمم؛ مشکل برخی دوستان این است که این را نمی فهمند که نمیفهمند.
چون میفهمم می گویم که باید کارشناسان مشکل را حل کند.
اینها چقدر دوره دیده اند و چه مشکلی را حل کرده اند که الان نسخه میدهند؟
اگر میگویند برجام بد است خب رسما بگویند این را ادامه نمی دهیم؛ ولی بگویند چه راه حل دیگری دارند؟
چه فرقی بین ترامپ که می گفت برجام را آتش می زنم با این آقایان که در مجلس برجام را آتش می زدند وجود دارد؟
چه کسی از دیوار سفارتخانه ها را بالا رفت و این مشکلات را ایجاد کرد؟
باید بپذیریم که کارشناسان تصمیم بگیرند. باید اجماع کارشناسی شکل بگیرد. نه اینکه افرادی که سوادش را ندارند بهشان توهم دانایی دست بدهد.
من استاد تمام دانشگاه هستم و به پیر و پیغمبر میفهمم که در چه چیزهایی حرف نزنم؛ ولی اینها میگویند نه! این بلا را چه چیزی بر سر کشور آورده است؟ همین تصمیمات آقایان.
وقتی مقام معظم رهبری میگویند نظر بده؛ من صادقانه نظرم را میدهم. الان هم نظرم این است که برجام مزایا و معایبی داشت ولی اینکه آتشش بزنیم و این کار را با سفارتخانهها بکنیم را قبول ندارم.
قاضیزاده هاشمی در پاسخ به سئوال دوم
چون آقای پزشکیان به سفارتخانهها اشاره کردند؛ بفرمایند چه کسانی لانه جاسوسی آمریکا را تصرف کردند؟
ایشان نقشی داشته یا نه؟ در دوره کدام دولت سفارت عربستان و انگلستان مورد تعرض قرار گرفت و دولت وقت چرا مدیریت نکرد؟ توانش را نداشت که جلوی ۴ نفر را بگیرد؟ رئیس جمهور رئیس شورای عالی امنیت ملی است!
درباره نحوه مواجهه با تحریمها به آقای پزشکیان که کنتراتی ستادشان را به دولت روحانی سپرده اند میگویم که مشاور سیاسی شما که وزیر خارجه کابینه آقای روحانی بود، حرفهای عجیبی در میزگرد زد. او پذیرفت که دولت شهید رئیسی میلیاردها دلار نفت فروخته ولی عجیب اینکه گفت بایدن پیچ را شل کرده است!
فارغ از نادرست بودن اساس تحلیل او، سوال من این است که آیا بعد از سقوط ترامپ و آمدن بایدن، چرا بایدن پیچ را برای دولت آقای روحانی شل نکرد؟ آیا این یک اعتراف تاریخی نیست که شهید رئیسی عرضه وادار کردن آمریکا به شل کردن پیچ تحریمها را داشت ولی این آقایان در دولت آقای روحانی نداشتند؟
روحانی منتقدان را متهم میکرد که زبان دنیا را بلد نیستید؛ اما شما خودتان زبان ملت خودتان را هم بلد نیستید.
آیا الان فهمیدید که چه کسی زبان دنیا و زبان مردم خودش را بلد است؟
این ما هستیم که با همین ترامپ که شما مردم را از او میترسانید میتوانیم مذاکره کنیم و خواست کشور را به او تحمیل کنیم.
برخی در دولت آقای روحانی، به قیمت دلار فعلی، ۷۵۰ میلیون تومان حقوق میگرفتند!
پورمحمدی در پاسخ به سئوال دوم
بحث تحزب یک مسئله جدی است؛ بحث سازماندهی نهادهای مردمی یک مسئله جدی است. دوستان همین الان بگویند قبول دارند یا ندارند؛ پیچش ندهیم.
اگر حزبی مشکل امنیتی دارد دستگاه امنیتی جلویش را بگیرد.
شما که میدانید و سالیان سال دولت سایه تشکیل میدهید و حاضر نیستید با دولتها همکاری کنید، بفرمایید درباره مسائل کرسنت و … چرا حاضر نیستید با متهم اصلی مباحثه کنید؟
من در سازمان بازرسی هرچه اطلاعات آمد درباره کرسنت، افتخار میکنم برای هیچکس پروندهای را کنار نگذاشتم و نبستم. علت درگیری من با خیلی از افراد مشهور، همین است.
هفده هجده سال از کرسنت گذشته و جریمه ۱۸ میلیارد دلاری دارد برای این ملت پرونده ساخته میشود؛ چرا حاضر نیستید بحث کنید با متهم؟ مگر نمیگویید که جنایتکار است؟
می گویند خواب نما شدم! بعضی که هنوز هم از خواب بیدار نشدهاند و یا دیر بیدار شدهاند!
شما در بند ۴ نامهتان نوشتید که به کنوانسیون پالرمو ملحق شویم. نمیخواستم وارد این بحثها شوم.
اینجا جای بزن در رو و بگو در رو نیست؛ این مسائل جای بحث دارد؛ شما که علامه دهر هستید بگویید کجا عمل کردید که بدانیم عمل شما چیست؟ شما دو تا مذاکره قوی و موفق داشتید؟ با شعار که نمیشود. بخاطر همین است که مردم به ما اعتماد نمیکنند.
جلیلی در پاسخ به سئوال دوم
آقای پورمحمدی پریشب بعد از برنامه گفتند برنامههای خوبی دارید به ما بدهید اگر دولت داشتیم استفاده کنیم.
پورمحمدی: برای دولت زنبیل نگذاشته ایم هفده هجده سال.
جلیلی: افتخار نیست که برنامه نداشته باشید.
ملت ما امروز اتفاقاً بهترین ظرفیت را دارد؛ وقتی میگوییم ایفای نقش پرشکوه برای هر ایرانی برای این موضوع است.
من در ۲-۳ سال اخیر گفتهام هر دانشگاه یک دولت در سایه؛ آن سمن واقعی این است. نه اینکه بگویم دولت سایه چیست! باید دولتها را با تصحیح و تکمیل باید کمک کرد.
امروز بزرگترین فرصتهایمان در سیاست خارجی است مردم عزیز؛ ولی عدهای در هشت سال آن را از بین بردند. دلار ۳ هزار تومانی شد ۳۰ هزار تومان و ۸۰۰ تحریم شد ۱۵۰۰ تحریم!
کدام یک از حرفهای ما در آن ۶ جلسه نقد برجام در کمیسیون ویژه برجام غلط از آب درآمد؟
آن زمان برخی نوشتند ظریف میگوید میشود جلیلی میگوید نمیشود؛ حالا چه شد؟ شد یا نشد؟
هشت سال یک جهان فرصت را از ملت دریغ داشتید و کشور را معطل کردید و فرصت اشتغال و ارزآوری را از بین بردید.
امروز دارید از پروندههای بین فساد دفاع میکنید؟ اول باید برود دادگاه و حکمش را بگیرد و نه اینکه در تلویزیون بیاید مناظره کند!
البته هیچوقت ایشان (زنگنه) نگفته که بیاید با من مناظره کند. نمیدانم از کجا این الهامات به شما میشود!
از این به بعد هر متهمی باید بیاید و بگوید من بروم در تلویزیون مناظره کنم؟!
اولین نامه را خود آقای روحانی در زمان دولت آقای خاتمی نوشت و گفت که این (کرسنت) مشکل دارد؛ شما سازمان بازرسی بودید جواب بدهید که چرا پیگیری نکردید؟
بله بنده با فساد مبارزه خواهم کرد و میدانم که امثال شما (پورمحمدی) صدایشان درخواهد آمد!
زاکانی در پاسخ به سئوال دوم
آقای پزشکیان! ما امروز کارنامهای داریم که امروز ۱۰۰ درصد درست از آب درآمده است. (اشاره به مذاکرات کمیسیون ویژه برجام)
ما حرفهای آقایان ظریف و صالحی و عراقچی و آقای جلیلی را -همه را- شنیدیم.
نهایتاً جمع بندیای کردیم که امروز صددرصد درست از آب بیرون آمده است؛ حال این غیرکارشناسی است و آن پیامهای بدون پشتوانه که دیگران داشتند کارشناسی است؟
چه کسی گفته است که برجام را آتش بزنیم؟
مردم عزیز! برخی با احساس و پشتوانه نظری تهی میخواهند رای بگیرند؛ این کار درستی نیست.
آقای پزشکیان ما رفیقیم! با منطق و استدلال و آگاهی که دارم میدهم دفعه پیش گفتم که نمیگذارم (رئیس جمهور شوی)
آقای پورمحمدی من یکی از بزرگترین احزاب کشور را راه انداختهام و بزرگترین تشکل دانشجویی کشور را سازماندهی کردهام؛ اما نمیشود از مختصاتی دفاع کرد که در دهه ۸۰و دهه ۷۰ عزیزی بیان داشت که معتقدیم مردم هدایت شده از صندوق بیرون بیایند و آنچیزی که ما میخواهیم بیرون بیاید.
مقام معظم رهبری کاملاً مخالف این دیدگاه بود.
آنچه در سیاست خارجی شما (آقایان پورمحمدی و پزشکیان) میگویید را ما عمل کرده ایم در چین و بروکسل.
درباره کرسنت تعجب کردم آقای پورمحمدی چرا چنین موضعی گرفت! از او بعید بود.
در دوره خاتمی که آقای پزشکیان هم وزیر بود، بزرگترین خیانتهای نفتی شد؛ توتال، کرسنت و استات اویل. گزارشی تحت عنوان زالو آماده کرده ایم که خوب است مردم بروند ببینند.
بنده آنجا مکرر گفتم که چه کسانی خیانت کردند و بعد هم در مقابل خود آقای روحانی در مجلس این بیان را داشتم و وزیر نفت پیشنهادی هم نششته بود (زنگنه) و گفتم که اگر این اتفاق بیفتد در دادگاه شکست میخوریم!
۵۳ میلیارد دلار عدم نفع، ۱۸ میلیارد دلار طلب دوم و… از این اتفاق برای کشور هزینه به بار آمد. تعجب میکنم چطور رویتان میشود حرف بزنید.
هرکسی خواست، آقای روحانی، آقای زنگنه یا آقای خاتمی؛ هرکدام خواستند همین فردا مناظره کنیم تا بگویم که چه جنایتی در کشور اتفاق افتاد. ما فریاد زدیم و گوش نکردند. در این باره من بارها دادگاه رفتم و با افتخار از حق ملت دفاع کردم. ملت! نمیگذارم عدهای حق شما را به یغما ببرند.
در این قسمت از مناظره، نامزدهای ریاست جمهوری میتوانند هرکدام در ۵ دقیقه به نقد صحبت دیگر نامزدها بپردازند.
قالیباف در نقد صحبت دیگر نامزدها
بعد از دهه ۹۰ مردم ما در حداقلهای زندگی شان تحت فشار هستند. همیشه دغدغهمند دغدغه مردم بودهام.
حتما باید رشد اقتصادی را از طریق رفع تحریم و کار ماندگار درست کنیم.
اما مردم در شرایطی هستند که نجابت به خرج داده اند ولی طاقتشان سر آمده لذا باید مشکلاتشان را در کوتاه مدت حل کنیم؛ لذا اولین کارم این است که یک سپر حمایتی برای مردم ایجاد کنم.
آنها که حقوق ثابت دارند ولی تورم بیش از افزایش حقوق است، فاصله این را باید حتماً جبران کنیم.
امروز ۱۷.۵ درصد اتلاف سرمایههای در دستمان را داریم در کشور؛ با دقت در این موضوعات، بدون اینکه بخواهیم مشکلات بیشتری را درست کنیم و به تورم دامن بزنیم، میتوانیم این را کنترل کنیم.
خیلیها وام مسکن گرفته اند و سررسید قسطشان شده ولی مسکن نگرفته اند.
به هر کس که مسکن ندارد ۲۰۰ متر زمین میدهیم که کاربردی مسکن داشته باشد؛ اگر اینطور شود مشکل حل میشود.
در همه روستاها و بیش از ۸۰ درصد شهرهای ما این امر شدنی است.
ما هم در خودروی سنگین و سبک مشکل داریم؛ بارها صحبت کردم؛ صنعت خودرو از ما رانت میگیرد ولی نتوانسته ما را خودروساز کند. حتماً باید واردات خودرو را داشته باشیم. هم در خودرو سنگین و هم سبک.
سهم زیادی از خودروهای سنگین کشور الان اسقاطی هستند.
پزشکیان در نقد صحبت دیگر نامزدها
اگر برجام را نپذیریم و یا نخواهیم آن را حل کنیم و اگر نخواهیم FATF را حل کنیم، بالاخره باید انسجام داخلی را در خود ایجاد کنیم. یعنی مردم سرمایه ما هستند و باید با این مردم آشتی کنیم. الان مردم با ما مشکل دارند حالا تقصیر این یا آن است، به هرحال مردم با ما مشکل دارند.
از اتاق بازرگانان سوال کنید که برجام را خوب میدانند یا بد میدانند؟ بروید صحبت کنید ببینید چه بلایی سر تولیدکنندگان و سرمایهگذاران ما آمده است. میگفتند نمیتوانیم با این وضعیت ادامه دهیم.
بفرمایید که در میادین مشترک نفتی و گازی چقدر داریم ضرر میکنیم؟
همین قطر و امارات و عمان و کویت، در میادین مشترک سهمشان را میبرند ولی ما عین خیالمان نیست. سرمایه مان را داریم از دست میدهیم.
فرق شما با اسرائیل و ترامپ که آنها هم نمیخواستند برجام باشد چیست؟
قدرت دفاعی و بازدارندگی ما و کاری که سپاه و ارتش کرده است باعث افتخار کشور ماست. یکی از دلایلی که دیگران نمیتوانند کاری علیه ما انجام دهند همین قدرت پهپادی و موشکی ماست.
قاضیزاده هاشمی در نقد صحبت دیگر نامزدها
آقای پزشکیان به جای پاسخ به سوالات، سوال جدید طرح میکنند!
ما اینقدر مرد هستیم که از دولت محدودی که در اختیارمان بوده دفاع کنیم؛ عزیزان هم مرد باشند از دولتهایی که جزوش بودند یا حمایت کردند دفاع کنند تا مردم تشخیص دهند!
جوری صحبت میکنند انگار امروز آمدهاند سر کار!
کاری که در دولت شهید رئیسی در حوزه مردمی سازی و واگذاری امور به مردم شده قابل مقایسه با دولتهای گذشته نیست.
در موضوع واکسن، برخی دُز اول فایزر را زده بودند و گفتند ما اجازه واردات نمیدهیم!
اگر میتوانستید واکسن وارد میکردید تا به نام دولت شهید رئیسی نشود!
میگویند برجام اگر بد است چرا شهید رئیسی خارج نمیشد؛ اگر خارج میشد، شما متهم نمیکردید که کنار ترامپ و نتانیاهو هستید؟
در برجام کاری کردید که مجبوریم مدیریت کنیم و جلو ببریم وگرنه خسارت محض است. این خسارت محض بودن را مدیر عالی خود دولت فخیمه دوستان هم گفته است.
دیپلماسی خندیدن و امتیاز دادن نیست استواری هوشمندانه است و امتیاز گرفتن. همان کاری که شهید امیرعبداللهیان انجام داد.
برخی فکر میکردند اگر امیرعبداللهیان نباشد روابط را با کشورهای منطقه درست میکنیم! او را گذاشتند کنار ولی نشد. بعد که خود شهید امیرعبداللهیان وزیر شد این موضوعات را حل کرد و روابط برقرار شد.
ما یک افزایش فوقالعاده فروش نفت پیدا کردیم که سناتور آمریکا به وزیر خارجه آمریکا که ۳۰۰ هزار بشکه به ۲ میلیون بشکه رساندند میگویند رئیسی مرد مصممی بود.
پورمحمدی در نقد صحبت دیگر نامزدها
برخی باید تحمل داشته باشند و عصبانی نشوند و اتهام هم بیخود نزنند. این روزها میگذرد… عجیب است قراردادی ۸۱ بسته شده و ماها ۸۷ رفتیم سازمان بازرسی ۲ گزارش آمده برای ما و ما آن گزارش را منظم کردیم و فرستادیم؛ الان میشود از سازمان بازرسی پرسید.
آن آقایان که ۲ بار احمدی نژاد خواست موضوع را حل کند هم فساد به دادگاه برود و هم این خسارت عظیم در ۱۸ سال گذشته به کشور وارد نشود؛ چرا جلویش را گرفتید؟ پاسخ بدهید. با شعار و اتهام زدن مشکل حل نمیشود.
کسی به اسم زنگنه متهم است و میگویید خیانت کرده؛ او هم میگوید شما دهها میلیارد دلار خسارت به کشور وارد کردید؛ از دادگاه تقاضا داریم زودتر رسیدگی کند. اما اینکه ملت بدانند چه خسارتی به ملت وارد شده و جزییاتش را بفهمند بد است؟ چرا فرار میکنید (از مناظره)؟
فساد بود؟ بزنیم اعدام کنیم ولی چرا قرارداد را زمین گیر کردید؟
من از برجام دفاع میکنم؟ من همان موقع نسبت به برجام حرف داشتم. قطعنامهها ملت را بیچاره کرده، شما که مسئول بودید چرا جلوی قطعنامهها رانتوانستید بگیرید؟
اینهمه خسارت ۱۵ سال به ملت ایران وارد شده و صدها میلیارد دلار کشور خسارت دیده، چرا اجازه دادید؟ چرا قدرت دانش و مذاکراتی شما عمل نکرد و قطعنامهها پشت سر هم صادر شد و ما گیر افتادیم در سازمان ملل که حالا با دریوزگی برجام و FATF را بخواهیم قبول کنیم.
بله دوران بزن در رو گذشته است و باید اینها را پاسخ بدهید.
اینکه ملت بدانند در این ۱۸ سال چه خسارتی بر ملت ایران وارد شده است بد است چرا فرار میکنید.
ما به فرهنگ مقاومت در دنیا افتخار میکنیم؛ ما از مردم مظلوم دفاع کردیم؛ ۴۵ سال است ندای امام و ملت ایران جهانگیر شده است.
فرهنگ و گفتمان انقلاب اسلامی نشان داده که قدرت پیشروی دارد.
امروز میتوانیم با صدای بلند ادعا کنیم هم غزه هم لبنان هم یمن هم قطر هم عمان و هم ایران؛ جانم فدای ایران
جلیلی در نقد صحبت دیگر نامزدها
بحثها به جای خوبی رسید؛ البته دوستانی که حرف از تحزب می کنند کار عمیق دولت سایه را می گویند زنبیل گذاشتن.
وقتی قطعنامه ها تصویب شد آقای پورمحمدی عضو کمیته هسته ای بود ولی یادش نیست!
می گویند همان روشی را ادامه دهیم که تحریمها را افزایش داد و دلار 3 هزار تومانی را کرد سی هزار تومان!
چرا ترامپ از برجام خارج شد؟ چون وقتی طرف مقابل میگفت من خارج خواهم شد، این سمت میگفتند که اگر هم او خارج شود ما خارج نمی شویم! خب همین شد که او خارج شد!
اوج زمانی که از برجام خارج نشده بودند کل صادرات ما به ۲۸ کشور اتحادیه اروپا نصف صادرات ما به افغانستان بود؛ چرا نتیجه نگرفته بودید؟
حالا همینها دوباره دارند میترسانند چون بلد نیستند و صحنه را نمیشناسند.
چرا رشد اقتصادی در همان سالها که برجام امضا شده بود صفر و منفی و متوسطش هفت دهم درصد بود؟
در حال بروزرسانی…
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "فیلم/ نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ در مناظره چهارم چه گفتند؟" هستید؟ با کلیک بر روی ورزشی، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "فیلم/ نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ در مناظره چهارم چه گفتند؟"، کلیک کنید.