جلوگیری از ریزش مو در کودکان

بسیاری از نوزادان کچل هستند، هرچند با بررسی دقیق پوست سر نوزادتان احتمالاً موهای کم‌رنگ، کرکی و فوق العاده ظریفی خواهید دید. این نوع کچلی گاهی ممکن است تا اولین سالگرد تولد کودک ادامه یابد. تا آن زمان، از سر بی‌نیاز از مراقبت و نگهداری‌اش لذت ببرید! اما برخی والدین گاهی متوجه ریزش موی غیرعادی در کودکشان می‌شوند، چرا این اتفاق می‌افتد؟ کمبود چه ویتامینی باعث ریزش مو در کودکان میشود؟ در این مطلب می‌توانید با علل ریختن موی سر کودکان و راهکارهای درمانی آن آشنا شوید.

ریزش مو در نوزاد

ریزش موی نوزاد کاملاً طبیعی است و جایی برای نگرانی وجود ندارد. نوزادان اغلب طی شش ماه اول موهایشان را از دست می‌دهند. این نوع از ریزش مو تلوژن افلوویوم نامیده می‌شود. اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ مو یک مرحلهٔ رشد و یک مرحلهٔ استراحت دارد. مرحلهٔ رشد حدود سه سال و مرحلهٔ استراحت حدود سه ماه طول می‌کشد؛ هرچند طول مرحله‌ٔ استراحت از یک ماه تا شش ماه هم نرمال است. در طول مرحلهٔ استراحت، مو در فولیکول باقی می‌ماند تا زمانی که موی جدید شروع به درآمدن کند.

معمولاً، در هر زمانی حدود ۵ تا ۱۵ درصد از موهای روی سر در مرحلهٔ استراحت هستند، اما استرس،  یا تغییر در سطوح هورمون‌ها می‌تواند باعث شود که تعداد زیادی از موها با هم وارد یک مرحلهٔ استراحت شوند. ریزش مو زمانی شروع می‌شود که موهای جدید در حدود سه ماه بعد، یعنی زمانی که مرحلهٔ رشد مو دوباره آغاز می‌شود، شروع به درآمدن می‌کنند. به علاوه، کاهش سطح هورمون‌های بدن پس از زایمان نیز باعث  و نوزادان می‌شود.

والدین گاهی اوقات شگفت‌زده می‌شوند که وقتی کودک موهای جدیدی درمی‌آورد، رنگ و بافت آنها کاملاً متفاوت از موهایی است که با آنها متولد شده بود. همچنین اگر متوجه شدید که کودکتان روی سرش تکه‌های کچلی دارد، به شیوه‌ٔ نشستن و خوابیدن او توجه کنید. اگر او همیشه به یک سمت می‌خوابد یا تمایل دارد در حین نشستن پشت سر خود را به پشتی صندلی کودک تکیه دهد، ممکن است در آن ناحیه موهایش بریزد. همچنین اگر سر خود را به تشکش می‌مالد ممکن است یک تکه‌ٔ بدون مو روی سرش ایجاد شود.

شرایط دیگری هم وجود دارد که باعث ریزش مو می‌شوند اما آنها در کودکان زیر 12 ماه بسیار غیرمعمول هستند. در ادامه علل کلی ریختن موی نوزاد و کودک را بدانید.

دلایل ریختن موی کودک

چند دلیل احتمالی برای ریزش موی بچه‌ها وجود دارد که هر کدام علائم، علل و درمان‌های مخصوص به خودش را دارد. برخی از علل دیگر ریزش مو در کودکان عبارت است از:

تلوژن افلوویوم: یک علت دیگر کم‌پشت شدن کل موهای سر، یعنی به جای ریزش مو در نواحی جدا از هم، عارضه‌ای به نام تلوژن افلوویوم است. اتفاقی که در این عارضه می‌افتد این است که مو یک مرحلهٔ رشد و یک مرحله استراحت دارد. مرحلهٔ رشد حدود سه سال طول می‌کشد و مرحله استراحت حدود سه ماه، هرچند مرحلهٔ استراحت بین یک تا شش ماه هم طبیعی است. در طول مرحلهٔ استراحت، تا زمانی که موهای جدید شروع به درآمدن می‌کنند مو در فولیکول باقی می‌ماند.

تینئا کاپیتیس یا همان کچلی قارچی: ناحیه‌های کچل جدا از هم به همراه پوسته‌های قرمز و خشک و گاهی اوقات نقاط سیاه در جایی که موها شکسته است، می‌تواند به معنای آن باشد که کودک یک عفونت قارچی مسری به نام تینئا کاپیتیس یا همان کچلی قارچی دارد که این مورد از شایع‌ترین علل ریزش مو در بچه‌هاست.

آسیب فیزیکی: آسیب فیزیکی هم یک دلیل دیگر است. برای مثال در اثر سفت بستن موها در مدل دم ‌اسبی یا موی بافته‌شده می‌تواند باعث ریزش مویی به نام آلوپسی کششی شود.

اختلال موکنی: اگر کودک شما به شکل وسواسی موهایش را می‌کشد یا دور انگشتش می‌پیچاند، ممکن است تکه‌های نامنظمی از موهایش بریزد. این عارضه به نام اختلال موکنی شناخته می‌شود.

آلوپسی آره‌آتا: اگر کودک شما نواحی صاف، گرد و کاملاً کچلی روی سرش داشته باشد، ممکن است داشته باشد؛ عارضه‌ای که در آن سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و رشد مو را به شدت کاهش می‌دهد. این نوع از ریزش مو معمولاً در تکه‌های جدا از هم ظاهر می‌شود، اما می‌تواند تمام موهای بدن را درگیر کند.

عارضه‌های دیگر: برخی عارضه‌های پزشکی مانند کم‌کاری تیروئید یا هیپوفونکسیون هیپوفیز یا همان کم‌کاری غدهٔ هیپوفیز نیز می‌تواند باعث ریزش مو در تمام سر بچه‌ها شود، هرچند این غیرمعمول است.

همچنین اگر ریزش موی فرزندتان نتیجهٔ یک درمان پزشکی مثل اثر جانبی دارو، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی باشد، احتمالاً پزشک قبلاً آن را توضیح داده است.

درمان ریزش مو در کودک

هیچ کاری نیست که بتوانید برای ریزش موی نوزاد به علت تغییر سطح هورمون‌ها انجام دهید، جز این‌که منتظر دیدن موهای آتی او بمانید. اگر نقطه‌ٔ کچل روی سر کودکتان به این خاطر است که زمان زیادی به یک حالت باقی مانده است، سعی کنید شیوه‌ٔ خوابیدن کودکتان در طول چرت های روز و خواب شب را به تناوب تغییر دهید. اگر شما معمولاْ سر کودک را در یک سمت ثابت تخت می‌گذارید، سعی کنید یک شب در میان، سرش را در سمت دیگر تخت قرار دهید. کودک به طور طبیعی سرش را به سمت دیگر برمی‌گرداند تا بتواند به بیرون تختش نگاه کند، بنابراین روی بخش متفاوتی از سرش قرار می‌گیرد.

اما قبل از هر فکر و تصمیمی بد نیست با پزشک فرزندتان صحبت کنید. او اول مشخص می‌کند چه چیزی موجب ریزش مو شده است، تا بتواند در مرحلهٔ بعد درمان مناسب را شروع کند. برای مثال، اگر کودک شما کچلی قارچی داشته باشد، پزشک یک داروی ضدقارچ تجویز خواهد کرد. برخی از روش‌های درمان ریزش موی کودکان به شکل زیر است:

• اگر فرزند شما آلوپسی آره‌آتا دارد، پزشک ممکن است داروهایی را برای تحریک رشد موی او تجویز کند، یا شما را برای ارزیابی بیشتر به متخصص پوست ارجاع دهد. بعضی از بچه‌ها بدون درمان و خودبه‌خود از آلوپسی آره‌آتا رهایی می‌یابند.
• اگر ریزش موی فرزندتان به علت آسیب فیزیکی است، باید تا وقتی موها دوباره رشد می‌کند برای مدتی با موها و پوست سرش با ملایمت رفتار کنید. به یاد داشته باشید که موهای بیشتر بچه‌ها ظریف‌تر و شکننده‌تر از موهای بزرگسالان است. مدل‌های طبیعی را برای موهایش انتخاب کنید و آنها را خیلی آرام شانه بزنید.
• اگر خواب ناآرام و بی‌قرار مشکل ریزش مو را ایجاد کرده است، وقتی فرزندتان بزرگ‌تر شود و در طول شب آرام بخوابد ریزش مویش احتمالاً خودبه‌‌خود برطرف می‌شود.
• اگر یک بیماری باعث ریزش موی فرزندتان شده است، نیازی به انجام هیچ کاری نیست و فقط باید در طول چند ماه آینده که موها دوباره درمی‌‌آید صبور باشید.
• اگر فرزندتان عادت به کشیدن موهایش دارد، در مقابل وسوسهٔ تمرکز روی این رفتار او و منع او از این کار مقاومت کنید. به جایش، با پزشک خود مشورت کنید تا به علت اضطراب، عصبیت یا سرخوردگی کودک پی ببرید. وقتی علت زمینه‌ای برطرف شد، او احتمالاً عادتش را کنار می‌گذارد و موهایش دوباره برمی‌گردند.

هرچند هیچ تضمینی وجود ندارد، اما در اغلب موارد، ریزش موی بچه‌ها موقتی است. احتمال خوبی وجود دارد که فرزند شما ظرف یک سال دوباره سری پر از مو داشته باشد.

اصول مهم مراقبتی برای جلوگیری از ریزش موی کودکان

آموزش شامپوزدن به کودک

اولین گام برای آموزش مراقبت از مو که به کودکان، آموزش نحوه شستن موها بدون آسیب به آن‌ها است. مراحل صحیح شامپو زدن را به کودکان خود یاد دهید تا با افزایش سن ریشه موهایشان دچار ضعف نشود. انجام درست مراحل زیر در تقویت ریشه مو مفید است:

• موها و پوست سر را با آب گرم کاملاً خیس کنید. شامپو روی سر و موهای خیس بهترین اثر را دارد
• مقداری شامپو را در کف دست فرزندتان بریزید. ریختن شامپو در دست استفاده از آن را آسان‌تر می‌کند
• به کودک خود بگویید شامپو را به‌آرامی روی پوست سر ماساژ دهد. هنگام شامپوزدن، باید تمرکز بر شستن و ماساژ پوست سر باشد نه موها، مالیدن شامپو به مو و تماس مکرر دست با موها باعث شکسته‌شدن و ظاهر ناسالم مو می‌شود
• در ادامه موها را به‌خوبی با آب گرم بشویید تا کف کاملاً پاک شود. شستشوی مناسب باعث حذف شامپوی باقی‌مانده و عوامل آلودگی از پوست سر می‌شود
• در انتها موی سر را با حوله بپوشانید
• موهای مرطوب را به‌آرامی شانه کنید. بهتر است از شانه‌هایی که دندانه‌های نرم و انعطاف‌پذیر دارند استفاده کنید (به‌ویژه برای موهای مجعد). در حین برس‌زدن فشار فیزیکی به موهای خود وارد نکنید و شانه را نکشید
• طبق توصیه متخصصان پوست و مو، برای کودکانی که موهای خشک یا مجعد دارند بهتر است از نرم‌کننده‌های مو استفاده شود.