جایگاه ابوریحان بیرونی در علم ستودنی است/ضرورت بهره‌گیری از پژوهشگران در پژوهش‌های بین‌رشته‌ای
مصطفی ده پهلوان؛
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی گفت: ما در تاریخ ایران نظیر ابوریحان بیرونی کم نداریم و جایگاه او در حوزه فلسفه، نجوم و دیگر ساحت‌های علم بسیار ستودنی است، او به راستی تشنه علم‌آموزی بود.
به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری ام ویک، دوازدهمین رخداد و همایش بزرگداشت روز ملی مردم‌شناسی و زادروز ابوریحان بیرونی مردم‌شناس نخست حوزه ایران فرهنگی توسط پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، با همکاری انجمن انسان‌شناسی ایران، کانون فرهنگی-هنری دایا و موسسه فرهنگی هنری آوای نصر ایرانیان در محل پژوهشگاه برگزار شد.
مصطفی ده‌پهلوان رییس پژوهشگاه که در این مراسم سخن می‌گفت با تبریک روز ملی مردم‌شناسی و زادروز ابوریحان بیرونی تصریح‌کرد: ما در تاریخ این کشور نظیر ابوریحان بیرونی کم نداریم و جایگاه او در حوزه فلسفه، نجوم و… بسیار ستودنی است، او به راستی تشنه علم‌آموزی بود به نحوی که در زمانی از تقابل حکومت‌های محلی به دور از تعصب و سیاست سرزمین‌های مختلف را در نوردید و توانست به زبان‌های مختلف بخواند و بنویسد و منابع معتبری نظیر ماللهند، التفهیم و … را برای آیندگان برجای گذارد.
او موضوع مردم‌شناسی را برای فرهنگ و تمدن ایرانی بسیار مهم خواند و از جایگاه یک باستان‌شناس گفت: حوزه‌های فرهنگی مختلفی در ایران وجود دارد و این تنوع فرهنگی موجبات انسجام ملی را در این سرزمین فراهم کرده است. تا به امروز بیش از ۴۵۰ آیین، آداب و رسوم را در میراث ناملموس ایران ثبت کرده‌ایم و بخش زیادی نیز در حال آماده سازی است.
ده‌پهلوان با تأکید بر انجام پژوهش‌های دامنه‌دار در حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی به ویژه در موضوعات مردم‌شناسی توسط پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و پژوهشکده مردم‌شناسی با همکاری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، استان‌ها و … افزود: ما در پژوهش‌های باستان‌شناسی دغدغه مردم‌شناسی داریم و بر خلاف برخی به این موضوع آگاهیم که تفاوت‌هایی میان متخصصان مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی و … وجود دارد و اینها هر یک حوزه‌های تخصصی خود را دارند و از نگاه یک باستان‌شناس که به موضوع قوم باستان‌شناسی می‌پردازد در پژوهش‌های مختلف ضرورت حضور یک مردم‌شناس، انسان‌شناس فرهنگی و جامعه‌شناس را در کنارمان احساس می‌کنیم.
ده‌پهلوان با تأکید بر بهره‌گیری از پژوهشگران رشته‌های مختلف در پژوهش‌های بین‌رشته‌ای، مردم‌شناسی را یک رشته بینا‌رشته‌ای خواند و تصریح‌کرد: ما در پژوهش‌های باستان‌شناسی دغدغه مردم‌شناسی داریم و بر خلاف برخی به این موضوع آگاهیم که تفاوت‌هایی میان متخصصان مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی و … وجود دارد و اینها هر یک حوزه‌های تخصصی خود را دارند.
ده‌پهلوان در پایان گفت: میراث‌فرهنگی عصاره تجربه زیستی نیاکان ما است که مرز نمی‌شناسد و باید از جنبه‌های مختلف بخصوص مردم‌شناسی، آیین و آداب و رسومی که در قالب میراث ناملموس برای ما بجا مانده مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد.
در ادامه سید محمد بهشتی پیشکسوت میراث‌فرهنگی گفت: تنوع فرهنگی ویژگی‌هایی دارد که معمولا توسط افرادی که در حوزه سیاست‌گذاری هستند مورد غفلت واقع می‌شود و در برخی از مواقع تنوع فرهنگی سرزمین ایران با کشور‌هایی نظیر کانادا، امریکا، استرالیا و با نگاهی منصفانه‌تر با تنوع فرهنگی اروپا مقایسه می‌شود که همگی خطا هستند، زیرا تنوع فرهنگی در ایران ویژگی‌هایی دارد که در هیچ‌یک از این سرزمین‌ها موجود نیست.
وی در تشریح این ویژگی‌ها گفت: تنوع فرهنگی در ایران بر خلاف سرزمین‌های دیگر نظیر اروپا منشاء درون سرزمینی دارد در حالیکه در کشو‌های دیگر محصول مهاجرت است. تنوع فرهنگی در ایران بر خلاف هند، چین، مصر و … دارای سابقه تاریخی است. تنوع فرهنگی همچنین در ایران دارای فراوانی است وجود بین ۲۰ تا ۶۰ زبان و بالغ بر ۷۰ هزار گویش که گواه این مدعاست. در ایران بیش از ۱۰۰ هزار نقطه قابل زیست وجود دارد که معادله زیستی هیچ زیستگاهی یکسان نیست. تنوع فرهنگی در ایران برخلاف کشور‌هایی نظیر ترکیه، عراق، آذربایجان، افغانستان و … همگرا است و واگرا نیست که سیاسیون به این امر توجه ندارند.
بهشتی تصریح‌کرد: این تنوع فرهنگی برای این به وجود آمده که ایران به لحاظ فرهنگی پیکره واحد باشد و این پیکره حتما باید اندام واره بوده و این تنوع وجود اندام‌ها را اقتضا می‌کند. تنوع فرهنگی در بزنگاه‌های تاریخ نقش مهمی ایفا کرده و ایرانی که همواره در معرض تهاجم بوده توسط اندام‌های این پیکره نجات یافته و هر یک از این اندام‌ها نقش خود را ایفا کرده‌اند بنحوی که خدا را شاکریم که کُرد، مازندرانی، بلوچ و … را داشتیم.
در ادامه علیرضا حسن‌زاده رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی، با اشاره به تاریخچه و اقدامات شایسته‌ای که طی سال‌های گذشته بمنظور بزگداشت زادروز ابوریحان بیرونی و روز مردم‌شناسی در جهان و ایران صورت گرفته تصریح‌کرد: در گفتمان‌سازی حوزه مردم‌شناسی پس از انقلاب موفق بوده‌ایم، اما در حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی ما و تمامی رشته‌ها و موضوعات پژوهشی را به بازی نگرفته‌اند.
وی افزود: به دیگر سخن فاصله‌ای که بین ما و برنامه هفتم توسعه وجود دارد محصول یک نگاه غیر پژوهشی به توسعه است. غیبت گفتمان یا توسعه‌ای که محیط زیست را نابود کرده و شکاف طبقاتی به وجود می‌آورد. بحران‌هایی که امروز با آن روبرو هستیم و این محصول غیبت علوم میراثی، مردم‌شناسی و انسان‌شناسی که باید چراغ راه توسعه باشند و امروز نیستند. پس از آن بحث وجود بحران اقتصاد پژوهش به ویژه در علوم میراثی و از جمله مردم‌شناسی است.
مهرداد ملک‌زاده عضو هیأت‌علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در پایان این نشست، ابوریحان بیرونی را یکی از چندین اندیشمند تاریخ تفکر بشری دانست که اگر نمی‌بود و پای به هستی نمیگذاشت و چنین نمی‌کرد که کَرد چیزی از معنی علم کم بود. شاید خیلی‌ها در این تعریف نگنجند و در تاریخ علم، فلسفه و دانش اگر بودند و نبودند فرقی نمی‌کرد. اما ابوریحان اگر نبود معنی انسانیت، دانش و دانشوری چیزی کم داشت. من فکر می‌کنم که ما سه تَن در تاریخ اندیشه بشری داریم که مصداق این تعریف هستند؛ ابوریحان بیرونی، داوینچی و نیوتن کاری که این سه نفر کردند اگر نبودند یک خلاء بزرگی در اندیشه بود، زیرا که کسی جز آنها این مکان را در علم و فلسفه اشغال نکرد.
در ادامه این نشست از حامد وحدتی‌نسب، سید قاسم حسنی، حسین میرزایی، بهروز روستاخیز، موسی الرضا غربی، حسن نقاشی، بابک صدیقی، محمد جعفری قنواتی، پوپک عظیم‌پور، رضا تسلیمی طهرانی، طیبه عزت الهی‌نژاد، عباس قنبری عدیوی، علی فلسفی، امیر صادقی، حسن سپهرفر، احمد برآبادی، عبدالرضا دشتیزاده، عباس ترابزاده، مژگان ثابت‌قدم، فریبا نعمتی، مریم رهجو، فاطمه رضاپور، مجتبی جوان اجدادی، ناهید رشیدی، مریم ابوالفتحی، زهره انواری، مینو سلیمی، سعیده سعیدی، موبد پدرام سروشپور به نمایندگی از سازمان جوانان زرتشتی فروهر، غلامعباس اویسی مدیر موسسه فرهنگی هنری آوای نصر ایرانیان، مژده مصحفی توانا عضو هیئت مدیره کانون فرهنگی هنری دایا، افشین نادری، گیتی دشتکی، محمدرضا مهراندیش، پرویز فیضی و نازنین نوری‌نژاد با اهدای لوح تقدیر قدردانی شد.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "جایگاه ابوریحان بیرونی در علم ستودنی است/ضرورت بهره‌گیری از پژوهشگران در پژوهش‌های بین‌رشته‌ای" هستید؟ با کلیک بر روی استان ها، به دنبال مطالب مرتبط با این موضوع هستید؟ با کلیک بر روی دسته بندی های مرتبط، محتواهای دیگری را کشف کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "جایگاه ابوریحان بیرونی در علم ستودنی است/ضرورت بهره‌گیری از پژوهشگران در پژوهش‌های بین‌رشته‌ای"، کلیک کنید.