اتفاقی که دخل دریاچه ارومیه را در آورد

آفتاب نیوز :

حالا که باران ها و برف ها، کوهستان های حوضه آبریز دریاچه ارومیه را پوشانده است، امید می رود حقابه دریاچه ارومیه از پشت سد ها رها شود. اما کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست معتقدند مسیله فقط حقابه نیست. از 10 سال پیش تا کنون به متولیان بخش کشاورزی اعلام شده است که به دنبال کشت های جایگزین و اصلاح الگو های آبیاری بپردازد. ولی نه تنها چنین نشده، که زمین های بیشتری زیر کشت محصولات آب بر مثل چغندر قند و سیب و … رفته است.

آرزو اشرفی زاده، مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب ها می گوید: نیاز آبی که به وزارت نیرو در مورد حقابه دریاچه ارومیه اعلام کردیم 3 میلیارد و 426 میلیون متر مکعب است. بر اساس اسناد اولیه ارزیابی زیست محیطی پروژه زاب نیز قرار است 623 میلیون متر مکعب نصیب دریاچه ارومیه شود. از آنجایی که هنوز تملک اراضی مسیر انتقال آب از تونل زاب به نام سازمان حفاظت محیط زیست درنیامده، انتقال آب هنوز در فاز اول قرار دارد. ما امیدواریم که وزارت نیرو بر تعهدات خود در این زمینه عمل کند. همچنین قرار است کاهش 40 درصدی مصرف آب از پایاب سد های حوضه آبریز ارومیه به نفع دریاچه صورت بگیرد. وزارت نیرو البته وعده داده که این بخش از وظایفش را انجام خواهد داد.

طبق سند امنیت غذایی و همچنین طبق مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه وزارت کشاورزی به عنوان بالاترین مصرف کننده آب در حوضه دریاچه ارومیه، می بایست کاهش مصرف آب را در دستور کار خود قرار دهد، ولی به گفته آرزو اشرفی زاده می بینیم چنین رویه ای در این وزارتخانه نیست. او می گوید: امسال 1.5 میلیون تن سیب تولید شد که 30 درصد بیشتر از سال گذشته است. این اصلا به معنای بالا رفتن بهره وری آب نیست. در این مدت سطح زیرکشت نیز افزایش یافته است. ممنوعیت کشت در اراضی شیب دار از مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه است، ولی می بینیم که کماکان این اراضی زیر کشت می رود. این نحوه بهره برداری از آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه همان رینگ سبزی است که رییس سازمان حفاظت محیط زیست در مورد آن گفت تا این حلقه سبز دور دریاچه کاهش پیدا نکند، دریاچه حالش بهتر نخواهد شد.

برای تامین حقابه دریاچه باید کشاورزی تبدیل به فرایندی پایدار و اصولی با حداکثر بهره وری شود. اما الگوی کشت به عنوان اولین و مهمترین تکلیف وزارت کشاورزی همچنان از سوی این وزارتخانه نادیده گرفته می شود. آرزو اشرفی زاده در این باره می گوید: از اولین جلسات ستاد احیای دریاچه ارومیه در سال 1393 تا کنون اصلاح الگوی کشت جزو وظایف وزارت کشاورزی بوده است. دو نامه در این زمینه به وزیر کشاورزی از سوی ریاست سازمان نوشته شده، ولی هیچ کدام پاسخ داده نشده است. هنوز وزارت کشاورزی برنامه ای به عنوان تغییر الگوی کشت این حوضه آبریز روی میز نگذاشته است. هنوز سیب، چغندر قند که محصولات آب بری هستند کشت می شود، ولی آیا این محصولات به امنیت غذایی ما گره خورده است؟ سیبی که پارسال 5 هزار تومان فروخته شده است آیا ارتباطی به بهبود معیشت کشاورزان دارد. کنار این مسایل آب مجازی که از این حوضه صادر می شود را هم باید در نظر بگیرید.

مجتبی ذوالجودی، معاون محیط زیست دریایی و تالاب ها نیز می گوید: تاسیس ستاد احیای دریاچه ارومیه را سازمان حفاظت محیط زیست پیشنهاد داد، چون می دید که دستگاه ها تکالیفشان در مورد محیط زیست را نمی توانند و یا نمی خواهند انجام دهند. این ستاد در اجرا نیاز به همت بیشتری دارد. ما معتقدیم که اگر 30 تا 40 درصد مصرف آب در این حوضه کمتر شود، دریاچه نجات پیدا می کند.